Οδοιπορικό στα παράλια της Β. Ηπείρου

Πραγματοποιώντας μία επιθυμία πολλών ετών αλλά και θέλοντας να έχουμε εικόνα για τις τελευταίες εξελίξεις στην περιοχή, μια παρέα μελών και φίλων της ΣΦΕΒΑ  πραγματοποιήσαμε επίσκεψη -προσκύνημα στην παραλιακή ζώνη της Βορείου Ηπείρου και ιδιαίτερα στην περιοχή της Χιμάρας που μαστίζεται τελευταία από τις αυθαιρεσίες της αλβανικής κυβέρνησης.

Περνώντας από τη συνοριακή διάβαση του Μαυροματίου, 30 χλμ από την Ηγουμενίτσα διασχίσαμε την πεδιάδα του Βούρκου, αφήνοντας αριστερά μας την λιμνοθάλασσα του Βουθρωτού και περνώντας από την καρδιά του νεοσυσταθέντος καθαρά ελληνικού δήμου  της Φοινίκης που προήλθε από τη συνένωση των πέντε πρώην επαρχιών Αλύκου, Λιβαδειάς, Φοινίκης, Δίβρης και Μεσοποτάμου. Αφήνουμε τους Αγίους Σαράντα και πιάνουμε την παραλιακή ζώνη σε επαφή με την θάλασσα και έχοντας απέναντί μας την βόρεια πλευρά της Κέρκυρας με την Κασσιώπη και τον ορεινό όγκο του Παντοκράτορα να καλύπτει τον ορίζοντα και τις Διαπόντιες νήσους, το Μαθράκι, τους Οθωνούς και την Ερεικούσα να ξεχωρίζουν βορειότερα. Περάσαμε μέσα από κατάφυτους  ελαιώνες  από το χωριό Νίβιτσα, τον παλιό Άγιο Βασίλειο και το Λούκοβο που η ιστορία τους περιγράφεται αναλυτικά από τον Γάλλο περιηγητή Ρενέ Πυώ στο βιβλίο του “ΔΥΣΤΥΧΙΣΜΕΝΗ ΒΟΡΕΙΟΣ ΗΠΕΙΡΟΣ” με την καταστροφή τους από τους Τουρκαλβανούς το 1914. Περνάμε τα παραλιακά χωριά της  παλιάς επαρχίας Χειμάρας, το Μπόρσι,το Κηπαρό και το Πόρτο Παλέρμο με το παλιό κάστρο του Αλή Πασά, που και αυτά αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα με την καταπάτηση των παραλιακών εκτάσεών τους από αλβανικά και ξένα επιχειρηματικά σχήματα υπό τις ευλογίες της κυβέρνησης.

Καθώς απώτερο σημείο της αποστολής μας είναι το τελευταίο χωριό της Χιμάρας, οι Δρυμάδες 18 χλμ βορειότερα, στην πόλη της Χιμάρας σταματάμε μόνο για ένα σύντομο προσκύνημα στην οικογένεια του εθνομάρτυρα Αριστοτέλη Γκούμα που τον δολοφόνησαν άνανδρα αλβανοί εθνικιστές το 2010 μέσα στη Χιμάρα επειδή μιλούσε ελληνικά. Οι γονείς του Ηλίας και Ειρήνη  μας υποδέχθηκαν με αγάπη και φιλόξενη διάθεση  εκδηλώνοντας την χαρά τους που τους επισκέπτονται αδελφοί από την Ελλάδα. Παρά τον πόνο τους για την απώλεια του παιδιού τους, μας δήλωσαν με υπερηφάνεια ότι ο γιός τους θυσιάστηκε για την πατρίδα  αν και η πατρίδα στο πρόσωπο των εκπροσώπων της τουλάχιστον τους ξέχασε. Εμείς από την πλευρά μας τους υποσχεθήκαμε ότι στο μέτρο που μας αναλογεί δεν θα ξεχάσουμε τη θυσία του Αριστοτέλη και κάθε φορά που θα περνάμε από τη Χιμάρα θα ανάβουμε ένα κερί στον τάφο του παλικαριού, που με το αίμα του πότισε το δέντρο της ελευθερίας της πατρικής του γης.

            Στη συνέχεια κατευθυνθήκαμε προς τους Δρυμάδες το μεγαλύτερο χωριό της περιοχής με 1.000 κατοίκους τώρα, έλληνες στη συνείδηση, με σκοπό να προσκυνήσουμε και να καταγράψουμε  αξιόλογα μνημεία της περιοχής. Μετά τον Άγιο Χαράλαμπο, την κεντρική εκκλησία του χωριού σκαρφαλώσαμε στο ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας που δεσπόζει στην κορυφή ενός λόφου πάνω από το χωριό. Η θέα μοναδική, με τα νεφοσκεπή Ακροκεραύνια όρη από τη μια,  στην πλάτη μας, να καλ[υτουν τον ορίζοντα ως το πέρασμα του Λογαρά που σε οδηγεί στον κόλπο της Αυλώνας, ενώ μπροστά μας να απλώνεται το Ιόνιο σε όλη του την μεγαλοπρέπεια, με τους Οθωνούς στο κέντρο να ορίζουν το δυτικότερο άκρο της ελληνικής επικράτειας.

Μία έκπληξη μας περίμενε στη συνέχεια όταν επισκεφτήκαμε το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής στο χωριό Ηλίας όπου μετά από ένα δύσβατο δρόμο 4-5 χλμ αποζημιωθήκαμε με τη συνάντηση με τον π. Ευθύμιο, ένα  αεικίνητο μοναχό από τους  Δρυμάδες που ξεπερνούσε τα 80 έτη,  αλλά μας εξέπληξε με την θερμή του φιλοξενία, την αγάπη για τον  τόπο του αλλά και την εργατικότητά του με την οποία κατόρθωσε να αναστηλώσει την εγκαταλελειμένη Ιερά Μονή  σε θαυμαστό βαθμό. Η υπόσχεση ότι θα ξαναρθούμε  για να περάσουμε περισσότερο χρόνο μαζί του και να μας γνωρίσει την σπουδαία ιστορία της Μονής και του τόπου του, ήταν το ελάχιστο που μπορούσαμε να κάνουμε.

Βιαστικά για να προλάβουμε το φως της ημέρας επιστρέφουμε στη Χιμάρα για μία εξερεύνηση στο θρυλικό κάστρο της άπαρτης αυτής περιοχής, της μόνης μαζί με τα Σφακιά, το Σούλι και τη Μάνη που απολάμβαναν στην ουσία αυτονομία σε όλη σχεδόν την περίοδο της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κυκλώπεια τείχη, καστροπολεμίστρες, σπίτια δεμένα το ένα με το άλλο,  3-4 εκκλησίες ενταγμένες στον οικιστικό ιστό με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, με πιο σημαντική αυτή της Παναγίας Κασσοπίτρας, αλλά και το ερειπωμένο  όσο και εντυπωσιακό σπίτι του ενδοξότερου τέκνου της Χιμάρας, του Σπυρομήλιου μας αφήνουν με μία αίσθηση μεγαλείου αλλά και μελαγχολίας για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτού του τόπου. Ωστόσο το εκπληκτικό ηλιοβασίλεμα στο Ιόνιο πέλαγος αλλά και η εγκάρδια φιλοξενία του κ. Παναγιώτη που κατοικεί στην περιοχή  του  κάστρου και μόλις μας είδε μας προσκάλεσε με θέρμη στο σπιτικό του για να  μας κεράσει το παραδοσιακό τσίπουρο, μας επανέφεραν στο σήμερα. Στο σήμερα που αποτελούν οι άνθρωποι που βάζουν τα στήθη τους μπροστά στις μπουλντόζες που καταστρέφουν τις περιουσίες τους, τα στελέχη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ που μας υποδέχθηκαν με ζεστασιά και μας ενημέρωσαν για τους αγώνες τους, οι μαθητές του σχολείου ΟΜΗΡΟΣ που καθημερινά παλεύουν για  ελληνική παιδεία. Οι σημερινοί Χιμαριώτες  αντάξιοι των προγόνων τους  κρατούν Θερμοπύλες εκεί στη γη των προγόνων τους! Και κάτι ακόμη! Στο πρόσωπο της κ. Ερμιόνης Μπρίγκου, της κυράς της Χιμάρας κρατούν ζωντανή και τη μνήμη των παλληκαριών του ελληνικού λαού που δώσαν τη ζωή τους στο έπος του ΄40 για της πατρίδας την Ελευθερία και την τρίτη απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου. Εκεί στο κτήμα της κάτω από το λόφο του Σκουταρά, τους ανάβει κάθε μέρα το καντήλι η κ. Ερμιόνη και τους κρατά συντροφιά, παίρνοντας τη θέση της μητέρας και των δικών τους ανθρώπων που τους έκλαιγαν για 50 χρόνια χωρίς να γνωρίζουν που είναι θαμμένοι!

Η επιστροφή στους Αγίους Σαράντα ήταν σιωπηλή καθώς  τα συναισθήματα ήταν πολύ έντονα και δεν ήταν εύκολο να τα επεξεργαστούμε.

Την επόμενη ημέρα εκκλησιαστήκαμε στο Αλύκο, το κεφαλοχώρι του Βούρκου όπου και παραδώσαμε ιστορικά και  λογοτεχνικά βιβλία για το σχολείο του χωριού . Ο π. Χρήστος τέλεσε τη Θεία Λειτουργία, στον ιερό ναό των Αγίων Σαράντα και στη συνέχεια έγινε η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίττας της ενορίας. Με την παρουσία του προέδρου της ΟΜΟΝΟΙΑΣ κ. Λεωνίδα Παππά που κατάγεται από το χωριό και των δημογερόντων μας προσφέρθηκε πλούσιο κέρασμα και είχαμε την χαρά να ενημερωθούμε για την ιστορία του χωριού  την πλούσια παράδοσή του στην ελληνική παιδεία αλλά και την αντίστασή του στο κομμουνιστικό καθεστώς που στοίχισε εκατοντάδες χρόνια φυλάκισης και εξορίας σε πολλούς κατοίκους.  

Αφού αποχαιρετήσαμε τους φιλόξενους  Αλυκιώτες, πήραμε τον παράλληλο δρόμο με το ποτάμι της Μπίστριτσας και από τα στενά της Μουζίνας κατευθυνθήκαμε στην κοιλάδα της Δρόπολης και την ιστορική πόλη του Αργυροκάστρου που έχει κηρυχθεί μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς από την UNESCO. Περιηγηθήκαμε τα καλντερίμια της  και το κάστρο το οποίο χρημάτισε τόπος φυλακής και σκληρών βασανιστηρίων, τόσο επί Αλή Πασά όσο και επί καθεστώτος Χότζα.  Συναντήσαμε δασκάλους των ελληνικών σχολείων της περιοχής και αφού προσκυνήσαμε στην Αγία Παρασκευή στο χωριό Τεριαχάτι, ένα από τα μεγαλύτερα προσκυνήματα της Δρόπολης, κατευθυνθήκαμε στο τελωνείο της Κακαβιάς με την καρδιά και το μυαλό μας  γεμάτα, από εικόνες, ήχους, βιώματα αλλά και ανάμεικτα  συναισθήματα  για το πώς διαβιούμε εμείς στην «ελεύθερη» Ελλάδα, και πως οι αδελφοί μας στην άλλη πλευρά των συνόρων. Τελικά κάθε ταξίδι στη Βόρειο Ήπειρο είναι μία γροθιά στο στομάχι για τον εφησυχασμό και την ραστώνη μας, για την ευκολία με την οποία ξεχνάμε αρχές, παραδόσεις  και αξίες του  γένους  μας  αλλά και μία πρόσκληση – πρόκληση σε κάθε σκεπτόμενο Έλληνα. Αδέλφια, μην μας ξεχνάτε!

ΣΦΕΒΑ, Ιανουάριος 2018