«Ο Ξύλινος Σταυρός», ένα βιβλίο στο οποίο παρελαύνει η ιστορία του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού

Η Σταματία Καραγεωργίου-Πάπιστα. Από την Θεσσαλονίκη. Μια ευγενική, ταπεινή και πάντα γελαστή  κυρία. Που δεν σου δίνει  την εντύπωση  τι μεγάλο θησαυρό κρύβει μέσα της.  Μόνον σαν διαβάσεις το υπέροχο ιστορικό μυθιστόρημά της  «Ο Ξύλινος Σταυρός», θα ξεχειλίσει μπρος σου όλος αυτός ο θησαυρός.  Ο Βορειοηπειρωτικός θησαυρός. Ένας θησαυρός που έχει μέσα του αληθινά ατράνταχτα και αδιάψευστα ιστορικά γεγονότα. Ένας θησαυρός που τον κουβαλάει μέσα του ο Βορειοηπειρωτικός πληθυσμός από την ύπαρξή του. Που λογαριάζεται με αιώνες των αιώνων. Ένας λαός που έχει ριζωμένα μέσα του την ανδρεία και την παλικαριά. Την πίστη στο Θεό και στην Πατρίδα. Που είναι όλβιος σε συναισθήματα, σε ήθη και έθιμα και προσπαθεί να τα κρατήσει  και να τα κουβαλήσει σε δύσκολους και σε ολισθηρούς καιρούς. Κι ας πέρασαν πάνω του εχθροί και δαίμονες, χαφιέδες και εγκληματίες. Κράτησε αυτόν τον θησαυρό, την ομηρική του γλώσσα, την οντότητα, την θρησκεία, την καταγωγή του.

Η ένδοξη περίοδος του αυτονομιακού αγώνα και ο περίλαμπρος αγώνας του Σαράντα, παρουσιάζεται στο βιβλίο με ζωντανά χρώματα. Γεμάτη συναισθηματισμούς, χαρές και λύπες. Οι κτύποι της καρδιάς του Βορειοηπειρωτικού Ελληνισμού άλλαζαν όπως άλλαζαν οι προελεύσεις και οι οπισθοχωρήσεις του ελληνικού στρατού.  Όπως έγραφε η μοίρα του. Όπως διαφέντευαν οι μεγάλες Δυνάμεις.

Η δικτατορική ενβερίστικη λαίλαπα, άλλη ζωντανή περίληψη  στο μυθιστόρημα. Γεμάτη πόνους, φρίκη, φυλακίσεις, εξορίες.  Για να εισακουστεί από την απέναντι όχθη μια στεντόρεια φωνή.  Η φωνή ενός παπά. Ενός Κληρικού. Του «Μεγάλου». Του Απεσταλμένου του Μεγαλοδύναμου για τον κακόμοιρο αυτόν κόσμο. Του Σεβαστιανού.

Η μοίρα, λένε είναι γραμμένη. Από την τρίτη μέρα. Άραγε να γράφτηκε και για τη Βόρεια Ήπειρο; Για όλους τους Βορειοηπειρώτες;  Φαίνεται, όπως μας περιγράφει το βιβλίο και όπως είναι η πραγματικότητα, έτσι να είναι. Δεινά, φυλακίσεις, κατατρεγμοί και στην λεγόμενη «δημοκρατία», που πήγε να εγκαθιδρυθεί στη χώρα αυτή.  Οι στόχοι δεν αλλάζουν. Οι σκοποί οι ίδιοι. Αλλοίωση, συρρίκνωση, αφανισμός.

Ήρθε η ώρα της Ευαγγελίας. Στην Μάνα Ελλάδα. Που τόσο ποθούσαν. Που τόσο ονειρεύονταν. Και την πλήρωσαν ακριβά. «Ξένοι» κι εδώ; Αλλοδαποί ή Έλληνες; Ω, θεέ μου! Μοίρα ή εσκεμμένα; Πολιτικά παιχνίδια για «καλή γειτονία» ή αδιαφορία;

Σε όλα τα γεγονότα, σε όλους τους καιρούς, λαμπαδηδρόμος, ελπιδοφόρος, φωτεινό αστέρι ο ξύλινος σταυρός. Ο ανεπεξέργαστος, ο ερασιτεχνικός, ο σημαδεμένος από το βόλι σταυρός. «Αυτό το κομμάτι ξύλου, φτηνό και άτεχνο, χωρίς αξία, ήταν για μένα ο κόσμος όλος. Ο σύντροφος, ο προστάτης, στα δύσκολα, ο παρηγορητής…», που λέει ο Έλληνας αγωνιστής στη μάχη του Καλπακιού, κατά των Ιταλών.  Αυτός που ζέσταινε τις καρδιές των Βορειοηπειρωτών. Τις καρδιές των πολεμιστών. Την καρδιά του Γέροντα και της μικρής ασθενούς.  Ο ξύλινος σταυρός η ραχοκοκαλιά όλου του μυθιστορήματος. Όλης της  περιόδου, άνω του ενός αιώνα.  Με αυτόν προχωρούσαν. Με αυτόννύχτωναν και ξημέρωναν. Με αυτόν έλπιζαν. Κι αυτός, πόσες φορές δεν έκαμε το θαύμα του;

Το μυθιστόρημα της κυρίας Καραγεωργίου-Πάπιστα είναι ένα εμβατήριο, με χρώματα και συναισθήματα. Εκεί δακρύζεις, εκεί στενοχωρείσαι κι εκεί η καρδιά σου γεμίζει με υπερηφάνεια.

Εμείς τα γνωρίζουμε. Πολλοί τα έζησαν. Τα υπέφεραν. Τα παιδιά μας όχι. Τα εγγόνια μας όχι. Γι’ αυτό πρέπει να το διαβάσουν. Να μάθουν όλη την αλήθεια. Να γνωρίσουν όλη την πραγματικότητα. Να είναι υπερήφανοι για τις ρίζες και την καταγωγή τους.

Ευχαριστούμε κυρία Σταματία. Για το βιβλίο σου. Για το δώρο σου!

Βαγγέλης Παπαχρήστος