Aπογραφή: Τo Πάσχα της Βορείου Ηπείρου!

«Μὲ τὸ ποὺ φτάνει ὁ ἐπισκέπτης στὰ Τίρανα, τὴν πρωτεύουσα τῆς Ἀλβανίας, μπορεῖ νὰ κάνει τὸ λάθος καὶ νὰ σκεφτεῖ ὅτι τουλάχιστον ὁ μισὸς πληθυσμὸς τῆς Ἀλβανίας εἶναι Χριστιανοὶ Ὀρθόδοξοι. Ἡ τεράστια καινούρια ὑπὸ κατασκευὴ Ὀρθόδοξη ἐκκλησία στὸ κέντρο τῆς πόλης, κάνει τὰ γύρω κτίρια νὰ φαίνονται σὰν νάνοι καὶ δίνει τὴν ἐντύπωση ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι μὲ διαφορὰ ἡ μεγαλύτερη ἐκπροσωπούμενη θρησκεία». Αὐτὴ ἡ φράση δὲν ἀνήκει οὔτε στὶς καθιερωμένες ἀνθελληνικὲς ἀναφορὲς στὰ ἀλβανικὰ μέσα ἐνημέρωσης, οὔτε εἰπώθηκε ἀπὸ τοὺς γνωστοὺς ἐκπροσώπους τοῦ ἀλβανικοῦ ἐθνικισμοῦ. Εἶναι ὁ πρόλογος ποὺ διάλεξε ἕνα χρόνο πρίν, ἡ κ. Μιράντα Βίκερς τοῦ Κλάδου Ἔρευνας καὶ Τεκμηρίωσης τῆς Ἀκαδημίας Ἄμυνας τῆς Μεγάλης Βρετανίας γιὰ τὴ μελέτη της μὲ τίτλο « Ἡ Ἑλληνικὴ Μειονότητα στὴν Ἀλβανία-Σύγχρονες τάσεις».

Προφανῶς ἀπευθυνόμενη στὸ θυμικὸ τῶν στελεχῶν τῆς ἄμυνας καὶ τῆς διπλωματίας τῆς χώρας της, θέλησε νὰ ξεκινήσει ἐντυπωσιακά, ἐπισείοντας τὸ γνωστὸ κίνδυνο «ἐξελληνισμοῦ» τῆς Ἀλβανίας. (Ἄραγε πόσους μετανάστες ἀπὸ τὴν Ἀλβανία δέχτηκαν οἱ Βρετανοὶ τὰ δύσκολα χρόνια του ’90;) Ἡ συνέχεια γνωστή: Ἱστορία, πολιτική, ξεχωριστὸ κεφάλαιο γιὰ τὴ Χειμάρρα καὶ φυσικὰ ἀναφορὰ στοὺς Ἀλβανοὺς μετανάστες στὴν Ἑλλάδα καὶ στοὺς «Τσάμηδες». Ἀξιοσημείωτη καὶ ἡ παραπομπὴ γιὰ τὸ Μητροπολίτη Σεβαστιανὸ καὶ τὸ βιβλίο του «Ἡ ἐσταυρωμένη Βόρειος Ἤπειρος».

Τὸ σημεῖο ὅμως ποὺ οἱ ἀντικρουόμενες ἀπόψεις κυριαρχοῦν εἶναι τὸ πόσοι καὶ ποιοὶ εἶναι οἱ Ἕλληνες στὴν Ἀλβανία. Ξεκινώντας μὲ τὸ ἐρώτημα «Ὑπάρχει σήμερα μειονότητα;» στὴ συνέχεια βλέπει «λίγες μαυροφορεμένες γυναῖκες στὰ χωριά», κατόπιν μιλάει γιὰ 45 μὲ 50 χιλιάδες καὶ καταλήγει στὸ «ἀκριβὲς» 2 ὡς 7% τοῦ πληθυσμοῦ τῆς Ἀλβανίας. «Μαλώνει» τοὺς διεθνεῖς ὀργανισμοὺς ποὺ ἐκτιμοῦν περίπου 9% καὶ τὴν Ἑλλάδα ποὺ μετρᾶ 250 ὡς 300 χιλιάδες. Παραθέτει ἐπιλεκτικὰ ἀπογραφὲς τοῦ 20ου αἰώνα ποὺ ἔχουν καταγράψει τοὺς Ἕλληνες κάτω ἀπὸ 60 χιλιάδες.

Βέβαια γιὰ τοὺς Βρετανοὺς τὸ παιχνίδι μὲ τοὺς ἀριθμοὺς εἶναι κάτι συνηθισμένο. Ἀπογράφοντας, «μαγειρεύοντας» τοὺς ἀριθμούς, ὑποδαυλίζοντας πάθη καὶ δημιουργώντας ἀγγλόφιλους πυρῆνες κυριάρχησαν γιὰ αἰῶνες σὲ πολλὲς χῶρες. Οἱ διάδρομοι μὲ τὰ στοιχεῖα τῶν βρετανικῶν ἀπογραφῶν ἔχουν στὴν Ἰνδία συνολικὸ μῆκος 70 χιλιομέτρων! Τὸ παράξενο εἶναι πὼς συμπίπτουν οἱ θέσεις τους μὲ αὐτὲς κάποιων κύκλων στὴ γειτονιά μας καὶ ἡ ἀδράνεια ἕως καὶ ὑποτίμηση τῆς ἀπογραφῆς ποὺ θὰ γίνει γιὰ πρώτη φορὰ ἐλεύθερα στὴν Ἀλβανία.

Ἡ προγραμματισμένη γιὰ τὴν ἄνοιξη ἀπογραφὴ ἔχει τεράστια σημασία γιὰ τὸν Βορειοηπειρωτικὸ Ἑλληνισμό. Ὁ Βρετανὸς στρατιωτικός, ὁ Ρῶσος διπλωμάτης, ὁ Ἀμερικανὸς πολιτικός, ὁ Κινέζος φοιτητής, ὁ κάθε ἐνδιαφερόμενος θὰ ἀνατρέχει τὰ ἑπόμενα χρόνια στὰ ἀποτελέσματά της. Πρώτη ὅμως ἐπιδίωξη ἀποτελεῖ μία ἀπάντηση ἀπέναντι στὴν ἴδια μητέρα Ἑλλάδα. Ὄχι γιατί τὸ ἀπρόβλεπτο ἑλληνικὸ κράτος ἐνδέχεται νὰ προσαρμόσει τὰ 240 χιλιάδες δελτία ὁμογενοῦς στὸν ἀριθμὸ αὐτῶν ποὺ θὰ δηλώσουν Ἕλληνες στὴν ἀπογραφή. Ἀλλὰ γιὰ νὰ ἀπαντήσουν ἀφενὸς στὴν ἐπίσημη πολιτικὴ ἐλὶτ ποὺ ξεκινώντας ἀπὸ τὴ θέση τοῦ 1993 «ὅτι ζητᾶ ἡ Ἀλβανία γιὰ τὸ Κοσσυφοπέδιο ζητᾶμε καὶ ἐμεῖς γιὰ τὴ Βόρειο Ἤπειρο» δὲν ἔχει καταφέρει ἀπολύτως τίποτα, ὅταν οἱ ὑπόδικοι γιὰ ἐγκλήματα πολέμου Κοσσοβάροι ἔγιναν πρωθυπουργοὶ ἀνεξάρτητου κράτους καὶ ἀφετέρου νὰ δείξουν ὅτι ὁ Ἑλληνισμὸς στὴ Βόρειο Ἤπειρο ὑφίσταται, τιμᾶ τοὺς ἀγῶνες τῶν προγόνων του καὶ παραδίδει τὴ σκυτάλη στὰ παιδιά του.

Ἀσφαλῶς ἡ ἀναμέτρηση μὲ τοὺς ἀριθμοὺς καὶ τὰ χαρτιὰ εἶναι δύσκολη. Ἡ περίοδος τοῦ Ἀπριλίου ὅμως εἶναι ἰδανική. Ὁ συνδυασμὸς μὲ τὴ γιορτὴ τοῦ Πάσχα θὰ φέρει τὸν κόσμο στὰ χωριά του νὰ ἀπογραφεῖ. Στὸ Ἀργυροκάστρο, στοὺς Ἁγίους Σαράντα, στὴ Χειμάρρα, στὴ Τζάρα, στὴν Κορυτσά, στὴ Νάρτα θὰ λάβει χαρακτήρα πανηγυριοῦ. Ταυτόχρονα ὅμως ἀπαιτεῖται ἠρεμία καὶ κλίμα συμφιλίωσης ὥστε νὰ δηλώσει «Ἕλληνας» καὶ ὁ Ὀρθόδοξος στὰ Τίρανα, ὁ Βλάχος στὸ Τεπελένι, ἡ Βορειοηπειρώτισσα μὲ τὰ παιδιά της ποὺ εἶναι νύφη στὴ Σκόδρα, ἡ κάθε οἰκογένεια ποὺ ὑποδέχεται τὰ παιδιά της ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα. Ὅταν θὰ ἔρθει ὁ κουρασμένος ἀπογραφέας θὰ τοῦ προσφέρουν ἕνα ποτήρι νερὸ καὶ εἴτε δείξει ἔκπληξη, εἴτε δυσφορία, εἴτε θυμό, θὰ δηλώσουν ἤρεμα καὶ σταθερὰ «Ἕλληνες», μία λέξη συνυφασμένη μὲ τὴν ἀνθρωπιά, τὴν εἰρήνη καὶ τὸν πολιτισμό.

Καὶ προσοχή! Ἡ ἀπογραφὴ δὲν εἶναι οὔτε ἐκλογές, οὔτε διαδήλωση. Στὴν ἀπογραφὴ πηγαίνουν ὅλοι! Ἀπὸ τὸ νεογέννητο, μέχρι τὸν παπποὺ καὶ τὴν προγιαγιὰ καὶ ἀπὸ τὴν ἔγκυο, μέχρι τὸν ἄρρωστο καὶ τὸν τραυματία. Αὐτὸ σημαίνει πολλὴ δουλειὰ γιὰ τὸν κάθε Ἕλληνα. Ὁ ἐργοδότης νὰ δώσει ἄδεια στὸν ὑπάλληλό του, ὁ δάσκαλος στὸ μαθητή, ὁ ἀνάδοχος νὰ στείλει τὸ βαφτιστήρι του, ὁ πνευματικὸς τὰ «παιδιά» του. Καὶ ὄχι μόνο στὴν Ἑλλάδα καὶ στὴν Κύπρο, ἀλλὰ ὅπου γῆς. Μεγάλο βάρος πέφτει στοὺς ἐκπροσώπους τῶν Βορειοηπειρωτῶν ποὺ μονιασμένοι πρέπει νὰ παλέψουν σὲ τρία ἐπίπεδα: Τὴ συμμετοχὴ στὴν ὀργάνωση καὶ διεξαγωγὴ τῆς ἀπογραφῆς στὴν Ἀλβανία, τὴ συμπαράσταση ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα καὶ τὴν προβολὴ στὸ ἐξωτερικό.

Γιὰ τὴ διασφάλιση τῆς ἀξιοπιστίας τῆς διαδικασίας πέρα τῶν ἐκπροσώπων τῶν διεθνῶν ὀργανισμῶν, καλὸ θὰ ἦταν νὰ ζητηθοῦν ἀπὸ τοὺς Βορειοηπειρῶτες ἐπιπρόσθετα ἐπιτηρητὲς κοινὰ ἀποδεκτοί. Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ὁ Βρετανὸς πρέσβης στὴν Ἀθήνα, μὲ θητεία σὲ Πρίστινα καὶ Τίρανα, ὀπαδὸς τῆς ἔνταξης τῆς Ἀλβανίας στὴν Εὐρώπη ἀλλὰ καὶ γνώστης τῆς ἱστορίας, μὲ διδακτορικὸ στὸ ἑλληνικὸ γλωσσικὸ ζήτημα. Σὲ πρόσφατο διαδικτυακὸ διάλογο μὲ μέλος τῆς ΣΦΕΒΑ στὸν ἰστοχῶρο του στὸ in.gr ἀνέφερε γιὰ τὴν Ἑλληνικὴ Μειονότητα: «Ὁ σεβασμὸς τῶν δικαιωμάτων τῶν μειoνοτήτων, ὡς μέρος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Σύμβασης τῶν Δικαιωμάτων τοῦ Ἀνθρώπου, εἶναι κεφαλαιώδους σημασίας γιὰ ὅλα τὰ κράτη - μέλη τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἕνωσης, καθὼς ἐπίσης καὶ οὐσιώδης προϋπόθεση γιὰ ὅσα κράτη φιλοδοξοῦν νὰ γίνουν μέλη».Τέτοιες προσωπικότητες πρέπει νὰ εἶναι δίπλα στοὺς Βορειοηπειρῶτες ἐκεῖνες τὶς μέρες.

Ὑπάρχουν καὶ λεπτὰ θέματα ὅπως ἡ ἄγνοια τῆς ἀλβανικῆς γλώσσας καὶ τὸ κατὰ πόσον οἱ ξενόφερτοι τῶν Ἁγίων Σαράντα καὶ ἄλλων περιοχῶν θὰ παρακινηθοῦν νὰ ἀπογραφοῦν στοὺς τόπους τους στὴν κεντρικὴ καὶ βόρεια Ἀλβανία.

Μεγάλη δύναμη στὴν κρίσιμη αὐτὴ μάχη οἱ νέοι της Βορείου Ἠπείρου. Ὅπως σὲ ὅλη τὴ Μεσόγειο ἀνατρέπουν δικτατορίες καὶ καθεστῶτα, οἱ νέοι καλοῦνται νὰ πρωταγωνιστήσουν. Ἤδη ἡ ἐξαιρετικὴ πρωτοβουλία τῆς νεολαίας νὰ διαμαρτυρηθεῖ γιὰ τὴ μὴ ἀναφορὰ τῆς Βορείου Ἠπείρου στὰ ἑλληνικὰ σχολικὰ βιβλία, ἀνάγκασε γιὰ πρώτη φορὰ τὸν «ἀλάθητο πάπα» τῆς ἑλληνικῆς ἐκπαίδευσης, τὸ Παιδαγωγικὸ Ἰνστιτοῦτο, νὰ ἀπαντήσει. Καὶ μάλιστα νὰ ἀπολογηθεῖ μὲ φτηνὲς δικαιολογίες καὶ φληναφήματα, καθὼς καὶ νὰ δεσμευθεῖ ὅτι θὰ περιλάβει τὴ Βόρειο Ἤπειρο «προσεχῶς» στὰ σχολικὰ βιβλία! Συγχαρητήρια! Ὁ ἀγώνας συνεχίζεται.

Τέλος, ἂς τεθεῖ ψηλὰ ὁ πήχης. Σίγουρα μία συμπαγὴς ποσοστιαία παρουσία Ἑλλήνων στὸ χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου καὶ κάθε δήλωση στὶς ὑπόλοιπες περιοχές, εἶναι σπουδαία. Ἐθνικὴ ἐπιτυχία καὶ νέα ἐκκίνηση ὅμως θὰ εἶναι ἕνας συνολικὸς ἀριθμὸς Ἑλλήνων στὴν Ἀλβανία ποὺ θὰ μπορεῖ νὰ σταθεῖ δίπλα στὸν ἀριθμὸ τῶν Ἀλβανῶν στὰ Σκόπια στὴν ἀπογραφὴ ποὺ διενεργεῖται ἐκεῖ τὴν ἴδια περίοδο. Ὁπωσδήποτε οἱ Ἀλβανοὶ ἐκεῖ εἶναι πιὸ ὀργανωμένοι καὶ ἔχουν ξεκάθαρους ἐθνικοὺς στόχους καὶ ἰσχυροὺς συμμάχους. Ὅμως θὰ ἀντιμετωπίσουν καὶ αὐτοὶ ἕνα σκληρὸ καθεστώς, ρατσιστικὲς συμπεριφορὲς καὶ μεθοδεύσεις. Ἐπιπλέον οἱ μετανάστες τους εἶναι δύσκολο νὰ πάρουν ἄδεια αὐτὴν τὴν περίοδο καὶ ἡ μετακίνηση εἶναι ἀκριβῆ καὶ δύσκολη ἀπὸ τὴν Κεντρικὴ Εὐρώπη ὅπου βρίσκονται οἱ περισσότεροι.

Στὴ δεκαετία τοῦ ’90 στοὺς κάμπους ἑνὸς χωριοῦ ἔξω ἀπὸ τὴ Θεσσαλονίκη μάζευε ξύλα γιὰ νὰ ζεσταθεῖ μία ἡλικιωμένη Βορειοηπειρώτισσα πρόσφυγας. Ὅταν ρωτήθηκε γιὰ τὸ ἐθνικὸ θέμα μὲ πόνο ψυχῆς φώναζε: «Χάθηκε ἡ εὐκαιρία τὸ 1990. Χάθηκε καὶ δὲν ξέρουμε ἂν θὰ ἔρθει ἄλλη!» Ἂς μὴ χάσουμε λοιπὸν τὴν εὐκαιρία τῆς ἀπογραφῆς καὶ κυρίως κανένας Βορειοηπειρώτης νὰ μὴ λείπει ἀπὸ τὸν ἀγαπημένο τόπο του τὶς ἱστορικὲς αὐτὲς στιγμὲς καὶ νὰ ντροπιαστεῖ ἀκούγοντας τὶς ἐξελίξεις ἀπὸ τὴν τηλεόραση σὲ κάποιο ἀπρόσωπο διαμέρισμα στὴν Ἀθήνα.

Ὅταν θὰ ἔρθει ὁ κουρασμένος ἀπογραφέας νὰ τοῦ προσφέρουν ἕνα ποτήρι νερὸ καὶ εἴτε δείξει ἔκπληξη, εἴτε δυσφορία, εἴτε θυμό, νὰ δηλώσουν ἤρεμα καὶ σταθερὰ «Ἕλληνες», μία λέξη συνυφασμένη μὲ τὴν ἀνθρωπιά, τὴν εἰρήνη καὶ τὸν πολιτισμό.

Ἂς μὴ χάσουμε λοιπὸν τὴν εὐκαιρία τῆς ἀπογραφῆς καὶ κυρίως κανένας Βορειοηπειρώτης νὰ μὴ λείπει ἀπὸ τὸν ἀγαπημένο τόπο του τὶς ἱστορικὲς αὐτὲς στιγμὲς καὶ νὰ ντροπιαστεῖ ἀκούγοντας τὶς ἐξελίξεις ἀπὸ τὴν τηλεόραση σὲ κάποιο ἀπρόσωπο διαμέρισμα στὴν Ἀθήνα.