Η Παιδεία στο Αλύκο την Περίοδο 1939-1944

Το σχολείο του Αλύκου την περίοδο της κατοχής της Αλβανίας, του Ελληνο-ιταλικού πολέμου  και του Β ΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δεν λειτούργησε κανονικά, την στιγμή που στα περισσότερα σχολεία της Ε.Ε. Μειονότητας  δεν έγινε καν μάθημα  κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Το σχολικό έτος 1940-41, από 31 ελληνικά σχολεία που λειτουργούσαν στην περιοχή του Δελβίνου, λειτούργησαν μόνον δύο. Αυτό του Αλύκου και της Δίβρης.

Στα χρόνια αυτά η κουεσλίγκικη κυβέρνηση στα Τίρανα έκλεισε πολλά σχολεία, πιέζοντας ώστε στα σχολεία της Ε.Ε. Μειονότητας να εκτελείται κατά γράμμα το αλβανικό πρόγραμμα, ενώ η κατοχική Ιταλία  προσπάθησε να εντάξει ξανά την ιταλική γλώσσα  στο σχολικό πρόγραμμα.

Εκτός των δασκάλων της Πρώτης  Γενιάς,  στα χρόνια του πολέμου, για ελληνική παιδεία,πρωτοστάτησαν κι έλαμψαν σαν άστρο και οι δάσκαλοι της Δεύτερης Γενιάς. Πολλοί απ’ αυτούς πλήρωσαν με την ζωή τους την αφοσίωση τους στον Ελληνισμό και στα Ελληνικά Γράμματα. Μεταξύ αυτών που υπηρέτησαν στην περιοχή του Αλύκου, την περίοδο αυτή, ήταν: ο Ευάγγελος Κ. Ζάχος (Τζίμος), ο Φίλιππος Γ. Παπαθανάσης, ο Φώτος Παπαχρήστος, ο Νίκος Κολιαγιάννης  (παπα-Νικόλας), ο Ιωάννης Ζ. Παπάς, ο Κωνσταντίνος Κατσιάνης και πολλοί άλλοι όπως ο Σπύρος Ζ. Παπάς (1919-1988), ο Θύμιος Β. Μάσσιος (δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για το έτος γεννήσεως και πότε τελείωσε την Αστική Σχολή. Δεν αποκλείεται να μην την έχει τελειώσει, αλλά διορίστηκε δάσκαλος από έλλειψη δασκάλων. Συγκεκριμένα διορίστηκε στο Χάλιο από 21.01.1936 έως 31.08.1936), ο Ευθύμιος  Ευ. Ζάχος (τραπεζικός υπάλληλος), ο Μιχάλης Ζήσης (Δημητριάδης), ο Δημήτρης Παπαθανάσης. Πολλά παιδιά αποφοίτησαν από τεχνικά Λύκεια όπως ο Ηλίας Λ. Μάνος (από Γεωπονική Σχολή Πάτρας) και ο αδερφός του Βαγγέλης Λ. Μάνος από στρατιωτική Σχολή.

Βασίλης Ιωάννου, τέως έπαρχος Αλύκου

Φώτο: Δημοτικό σχολείο 1938-39 - Στη μέση ο διευθυντής Κώστας Κατσιάνης, αριστερά Ματθαίος Καλυβάς, δεξιά, Ελευθέριος Κέντρος.