Να γνωρίσουμε τα χωριά της Βορείου Ηπειρου: Επαρχία Μεσοποτάμου - Το Βραϊλάτες

Είναι χτισμένο στους πρόποδες του βουνού  Κώσταρι, σε υψόμετρο 200 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Βρίσκεται 3 χλμ Νοτιοανατολικά της πόλης του Δελβίνου και 7 χλμ Βορειοανατολικά της πόλης των Αγίων Σαράντα. Συμπεριλαμβάνεται στην επαρχία Μεσοποτάμου.

Κατοικείται από ελληνικής καταγωγής πολίτες.

Πήρε αύτη την ονομασία από τον ιδρυτή και Βυζάντιο κατακτητή Μπράιλα στον ΧV αιώνα. Αναφέρεται για πρώτη φορά το 1852 με 20 σπίτια και το 1896 με 30 σπίτια. Οι πρώτες κατοικίες και τα παλιά ερείπια φυλάσσονται 200 μ. πάνω του σημερινού οικισμού.

Σε διάφορα έγγραφα, από διάφορους μελετητές, αναγράφεται ως Βραϊλάτες στα 1852, αργότερα στην εθνολογική στατιστική της Βορείου Ηπείρου το 1913, ως Βραϊλάτι.  Ξεκινώντας από το γεγονός που πολλές κοινότητες στο χώρο μας έχουν την κατάληξη -τες-, πρέπει να ισχύει το ίδιο και γι’ αυτό το χωριό.

Άνοιξε για πρώτη φορά ελληνικό σχολείο στα 1874.  Έκλεισε ένα διάστημα και ξαναλειτούργησε στα  1905 και στα 1932.

Υπάγονταν εκκλησιαστικά και πολιτικά ει το Δέλβινον. Σήμερα εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Αργυροκάστρου.

Το 1913 το χωριό αριθμούσε 125 κατοίκους ενώ το 1923 έφθασε τους 160 κατοίκους.

Όπως και τ’ άλλα χωριά της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, και οι κάτοικοι αυτού του χωριού αγκάλιασαν και πήραν ενεργό μέρος στον  Αντιφασιστικό Αγώνα. Ως αντίποινο οι ξένοι κατακτητές το έκαψαν μονομερώς και σφάγιασαν 4 άτομα. Έπεσαν μάρτυρες ο Λάμπης Βασίλης, ο Θύμιος Μήτσος και ο Πέτρος Βασίλης.

Η φυσική τοποθεσία του έχει όλες τις προϋποθέτεις για την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας και της οπωροκαλλιέργιας.

Οι κάτοικοί του μετανάστευσαν στην Ελλάδα για μια καλύτερη ζωή. Σήμερα ο αριθμός των κατοίκων μειώθηκε αισθητά όπου υπερτερούν αυτοί της τρίτης ηλικίας.

(από συνεργάτη μας στη Β. Ήπειρο)