Να γνωρίσουμε τα χωριά της Βορείου Ηπείρου: η Λιβαδειά

Η Λιβαδειά, λόγω της τοποθεσίας και άπλα της, ήταν το διοικητικό  κέντρο της επαρχίας με το ίδιο όνομα.

Απλώνεται σε μια ράχη με υψόμετρο 90 μ. στη μέση του οδικού άξονα Άγιοι Σαράντα-Μαυρομάτι, 13 χιλιόμετρα ανατολικά των Αγ. Σαράντα. Συνορεύει βόρεια με το Λαζάτι και Καλτσάτι, νότια με το Σωπίκι και το Λευτέρη Τάλιο, δυτικά με την Κουλουρίτσα.

Το 1852 ήταν τσιφλίκι  ενός χότζα, με εννέα οικογένειες, όπου πήρε και το όνομα «Χότζα». Ένα όνομα που επικράτησε μέχρι τη δεκαετία του 60, όταν άλλαξε την ονομασία σε «Λιβαδειά».

Στον Στατιστικό Πίνακα Πληθυσμού  Μουτεσσαριφλικίου (Υποδιοίκηση) Αργυροκάστρου (Βιλαετίου Ιωαννίνων), του έτους 1888, αριθμούνται 50 οικογένειες και 250 κάτοικοι. Στην απογραφή του 1913 εμφαίνεται με 75 κατοίκους, το 1923 έφθασε τους 101 κατοίκους,  το 1927 είχε 22 σπίτια και 128 κατοίκους και το 1939 έφθασε τους 145 κατοίκους.

Οι κάτοικοί του είναι όλοι ελληνικής καταγωγής.

Σύμφωνα την επιθεώρηση του 1937 στου Χότζα (Λιβαδειά) λειτουργούσε Τετρατάξιον σχολείον αρρένων, σε μια καλύβη με 30 μαθητές και με δάσκαλο τον Μιλτιάδη Λάππα, ελληνόφωνος εκ Δρόβιανης. Λόγω ανεπάρκειας χώρου τα κορίτσια δεν φοιτούν. Τότε άρχισε να οικοδομείται το νέο κτίριο του σχολείου. Στην επιθεώρηση αυτή το χωριό είχε 23 οικογένειες με 161 κατοίκους και πλήρωναν  φόρους σε χρυσά: για οικοδομές 23, για τα ζώα 723 και 230 για δέκατα. Οι κάτοικοι όλοι γεωργοί και κτηνοτρόφοι.

Οι κάτοικοι του χωριού έλαβαν μέρος στον Αντιφασιστικό Αγώνα όπου έπεσαν μάρτυρες οι αδελφοί Κωνσταντίνος και Βαγγέλης Κολέτσης. Στις 24 Σεπτεμβρίου 1944,  σαν αποτέλεσμα μιας ένοπλης συμπλοκής με τον εχθρό,  σκοτώθηκαν 11 άτομα και πληγώθηκαν 4.

Και στην κοινότητα αυτή έγινε η κολεκτιβοποίηση της γης, με τον γεωργικό συνεταιρισμό, όπου αργότερα, μαζί με άλλα χωριά, σχημάτισαν τον Ενωμένο Συνεταιρισμό Λιβαδειάς.

Τα χρόνια αυτά, μια και ήταν κέντρο του Ενωμένου Συνεταιρισμού άνοιξε Εφτάχρονο σχολείο, (αργότερα μετατράπηκε σε Εννιάχρονο), συνάμα  και Μέση Σχολή Γενικής Εκπαίδευσης. Λειτούργησε υγειονομικό κέντρο, εμπορική και κοινής ωφέλειας μονάδα, ένα εργοστάσιο λαδιού και ο αριθμός των κατοίκων έφθασε τους 896.

Η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας  είναι τα σιτηρά και τα κηπευτικά.

Μετά το 1991, ως κέντρο επαρχίας, έπαθε μεγάλες αλλαγές, ιδίως με την ανακαίνιση του οδικού άξονα Αγ. Σαράντα-Μαυρομάτι. Άνοιξαν καταστήματα, καφετέριες και εστιατόρια, ανεγέρθηκαν πολλά ωραία σπίτια και πολυκατοικίες. Με την μέριμνα του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας Μακαριότατου Αναστασίου, χτίστηκε ο Ιερός Ναός Κωνσταντίνου και Ελένης.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)