Σελίδες Ιστορίας: Τρεις άγνωστες επέτειοι του Φεβρουαρίου

Όλοι γνωρίζουμε ότι κάποιοι μήνες στην σύγχρονη Ελληνική πραγματικότητα έχουν την δική τους ξεχωριστή σημασία . Είτε επειδή έτσι διδαχθήκαμε στα σχολικά μας χρόνια είτε επειδή αποτελούν πλήθος οι εκδηλώσεις για αυτές τις στιγμές του Ελληνισμού, ο Μάρτιος έχει συνδεθεί για παράδειγμα με το μέγα γεγονός της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821 και ο Οκτώβριος με τις Νίκες των Βαλκανικών Πολέμων και με το ΟΧΙ του 1940.

Αυτή όμως η διαπίστωση δεν μπορεί να παραλείψει πως υπάρχουν και άλλα μεγάλα ιστορικά γεγονότα σε άλλες σελίδες του Ημερολογίου του Λαού μας . Το ότι δεν τα γνωρίζουμε οφείλεται ίσως στο ότι δεν συνειδητοποιήσαμε πλήρως την σημασία τους ή στο ότι , ακόμη κι αν τα γνωρίζουμε ,δεν τα προβάλαμε όσο έπρεπε. Σε αυτά καταλέγονται και τρεις επέτειοι του Φεβρουαρίου που συνδέονται με τον Ελληνισμό του 19ου αιώνος και την εκκίνηση της Ελεύθερης Ζωής του ,ύστερα από 4 αιώνες σκλαβιάς στον Οθωμανό Δυνάστη. Σε αυτές αφιερώνουμε το παρόν άρθρο , που πιστεύουμε να λειτουργήσει ως αφορμή ή παρότρυνση να μάθουμε και τις λιγότερο γνωστές Σελίδες Ιστορίας του Έθνους μας .

24 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1821 : Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΞΕΚΙΝΑ ΣΤΗΝ ΜΟΛΔΟΒΛΑΧΙΑ

Την οργάνωση για μία ,αυτήν την φορά επιτυχημένη , κήρυξη Επαναστάσεως των Ελλήνων εναντίον των Οθωμανών Τούρκων κατακτητών στην δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνος είχε αναλάβει η Φιλική Εταιρεία . Με άκρα μυστικότητα τα μέλη της μυούν στην προετοιμασία του Αγώνα Έλληνες από κάθε κοινωνική ομάδα (από ιερωμένους και εμπόρους ως οπλαρχηγούς και ναύτες ) και αναζητούν το πρόσωπο που θα ηγηθεί. Ύστερα από την άρνηση του Υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας ,την θέση αυτή αναλαμβάνει ένας γνωστός Έλληνας στρατιωτικός με δράση στον ρωσικό χώρο. Ήταν ο πρίγκιπας Αλέξανδρος Υψηλάντης , τραυματίας των Ναπολεοντείων Πολέμων και Υπασπιστής του Τσάρου Αλεξάνδρου Α’.

 Κατά την οργάνωση του σχεδίου η Επανάσταση θα ξεκινούσε από την Πελοπόννησο. Στην απόφαση αυτή συνέβαλαν όχι τόσο οι αβάσιμες υποσχέσεις κάποιων θερμόαιμων και υπεραισιόδοξων Φιλικών, όσο η πεποίθηση του ίδιου του Υψηλάντη ότι οι τότε περιστάσεις ήταν οι πλέον ευνοϊκές. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε τότε μια σειρά αντιδραστικών κινήσεων διαφόρων Πασάδων(ιδίως των περιοχών Τούνεσι και Μπαρμπαριάς). Σημαντικότερος όμως αντιπερισπασμός για τους Έλληνες τότε ήταν η ανταρσία του Αλή Πασά, που έκανε κι αυτούς ακόμα τους Σουλιώτες να επιστρέψουν και να συμμαχήσουν με τον πρώην διώκτη τους, κατά της Αυτοκρατορίας. Έπειτα υπήρχε η βεβαιότητα ότι στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες θα ξέσπαγαν ταραχές πολύ σύντομα χάρη των ήδη γενομένων μυστικών ενεργειών του Ξάνθου και άλλων φιλικών από τους μυημένους οπλαρχηγούς των περιοχών αυτών, όπως του Γιωργάκη Νικολάου, από τον Όλυμπο, του Σάββα Καμινάρη, από την Πάτμο, του Γιάννη Φαρμάκη από το Μπλάτσι κ.ά.

Έτσι πιεσμένος από τις καταστάσεις ο Υψηλάντης εκδίδει προκήρυξη ανεξαρτησίας, περνάει τον ποταμό Προύθο στις 22 Φεβρουαρίου 1821 και υψώνει τελικά τη σημαία της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και συγκεκριμένα στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, δύο μέρες αργότερα, στις 24 Φεβρουαρίου εκδίδοντας επαναστατική προκήρυξη με τον τίτλο Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος. Η επιλογή της Μολδαβίας και της Βλαχίας θα πρέπει μάλλον να αναζητηθεί στο γεγονός ότι στις περιοχές αυτές απαγορευόταν η παραμονή του Τουρκικού στρατού, ενώ από το 1709 οι τοπικοί άρχοντες ήταν Έλληνες Φαναριώτες.

Στις 26 Φεβρουαρίου 1821 στο ναό των Τριών Ιεραρχών τελείται δοξολογία, κατά την οποία ο Μητροπολίτης Βενιαμίν ευλογεί πρόχειρη σημαία με έμβλημα το Σταυρό και, κατά το βυζαντινό τυπικό, παραδίδει το ξίφος στον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Κατόπιν διενεργείται έρανος για τη συλλογή ενός εκατομμυρίου γροσίων και παράλληλα εθελοντές από ολόκληρη την Ευρώπη καταφθάνουν στη Μολδαβία για να καταταχθούν στο στρατιωτικό σώμα που δημιούργησε, οργανώνοντας μάλιστα το πρώτο τμήμα του Πυροβολικού με δύο πυροβόλα υπό τις διαταγές του Γάλλου συνταγματάρχη Ολιβιέ Βουτιέ (Olivier Voutier).

Συγκροτείται ο Ιερός Λόχος αποτελούμενος από 500 σπουδαστές. Στις 4 Μαρτίου οι Έλληνες ναυτικοί κυριεύουν και εξοπλίζουν 15 πλοία, ενώ στις 17 Μαρτίου ο Υψηλάντης υψώνει τη σημαία στο Βουκουρέστι, αντιμετωπίζοντας το στρατό τριών πασάδων στο Γαλάτσι, το Δραγατσάνι, τη Σλατίνα, το Σκουλένι και το Σέκο (Γεωργάκης Ολύμπιος και Ιωάννης Φαρμάκης).

Ο στρατός του Υψηλάντη καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου στις 7 Ιουνίου 1821 και υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα. Οι λόγοι της αποτυχίας του θα πρέπει να αναζητηθούν κυρίως στην έλλειψη αξιόμαχων δυνάμεων, στην άρνηση του ηγέτη των Βλάχων Θεόδωρου Βλαδιμιρέσκου να τον συνδράμει οικονομικά και στρατιωτικά και στον αφορισμό του Υψηλάντη από τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε', κατόπιν πιέσεων της Υψηλής Πύλης για σφαγές των Χριστιανών σε αντίποινα.

Ο Υψηλάντης παραδόθηκε στους Αυστριακούς, φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1827. Η κλονισμένη υγεία του δεν του επέτρεψε έκτοτε να βοηθήσει το επαναστατημένο έθνος. Δύο μήνες μετά την αποφυλάκισή του στις 19 Ιανουαρίου 1828 πέθανε στη Βιέννη.

 Η  Επανάσταση του Φεβρουαρίου του 1821 στην Μολδοβλαχία είχε ατυχή έκβαση ,αλλά βοήθησε την εδραίωση της Επαναστάσεως στην Νότια Ελλάδα (καθώς οι Τούρκοι έστειλαν στον Βορρά πολλές δυνάμεις τους και οι Επαναστάτες κέρδισαν πολύτιμο χρόνο ) και στην Ελληνική Ελευθερία τελικά . Η Ιστορική Μοίρα το έφερε να είναι ο αδελφός του Αλεξάνδρου , ο Δημήτριος Υψηλάντη που θα διεξαγάγει την τελευταία Μάχη του Αγώνος ( Μάχη της Πέτρας) . Έτσι έκλεισε ο Μεγάλος Πόλεμος της Ανεξαρτησίας που ξεκίνησε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης .

3 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1830: Η ΕΛΛΑΣ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ

Ενώ όλοι λίγο-πολύ γνωρίζουμε την έναρξη της Ελληνικής Επαναστάσεως (τον Μάρτιο του 1821 ), ελάχιστοι ξέρουν πότε η Ελλάς έγινε Ανεξάρτητο Κράτος και άρχισε την δική του πορεία δίπλα στα άλλα Κράτη του Σύγχρονου Κόσμου .Αυτό συνέβη στο Λονδίνο στις 3 Φεβρουαρίου 1830 ( με το παλαιό Ημερολόγιο ,που ίσχυε τότε στην Ελλάδα ) ,με πρωταγωνίστριες τις τρεις «Προστάτιδες Δυνάμεις » , την Αγγλία ,την Γαλλία και την Ρωσία (που από την παρέμβασή τους στο Ναυαρίνο το 1827 και για έναν αιώνα θα καθορίζουν πολλά στο Νεοελληνικό Κράτος ).

Στην Ελλάδα από τον Ιανουάριο του 1828 βρισκόταν ο Ιωάννης Καποδίστριας ως Κυβερνήτης ( με επταετή θητεία , όπως είχε ορίσει η Γ’ Εθνοσυνέλευση). Βρήκε μία Χώρα ερειπωμένη με πολλά τμήματά της κατεχόμενα από Τούρκους και Αιγυπτίους .Παράλληλα με το εσωτερικό του ανορθωτικό έργο ,προσπάθησε ,ως έμπειρος Διπλωμάτης , να κερδίσει και εδάφη και βαθμό Ανεξαρτησίας στις διεθνείς διαπραγματεύσεις . Το 1829 οι Τρεις Δυνάμεις δέχθηκαν Αυτονομία για την Ελλάδα , ενώ και ο ίδιος ο Σουλτάνος αναγνώρισε το νέο Αυτόνομο Κράτος ,ύστερα από την ήττα του στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο (1828-1829).

Το επόμενο βήμα θα ήταν η Ανεξαρτησία. Τους όρους όμως θα έθεταν οι Τρεις Δυνάμεις , που μονίμως συσκέπτονταν στο Λονδίνο σε πρεσβευτική Διάσκεψη .

Έτσι στις 22 Ιανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830, η Διάσκεψη του Λονδίνου διακήρυξε την πολιτική ανεξαρτησία της Ελλάδος, πράξη η οποία συνιστούσε διεθνή αναγνώριση του ελληνικού κράτους, και κατά συνέπεια την ίδρυση και την έναρξη της ύπαρξής του από την άποψη της διεθνούς κοινότητας. Η συνοριακή γραμμή του Πρωτοκόλλου της 3ης Φεβρουαρίου 1830 κρατούσε έξω από το ελληνικό έδαφος ένα μεγάλο τμήμα της Στερεάς. Επιπλέον, καθοριζόταν η πολιτειακή μορφή του νέου κράτους και παρεχόταν στις Δυνάμεις το δικαίωμα εκλογής του βασιλιά χωρίς να ερωτηθεί ο ελληνικός λαός. Δόθηκε πλήρης αμνηστία και προβλεπόταν δικαίωμα μετανάστευσης από ή και προς «τόπον Οθωμανικόν».

«Ηγεμών Άρχων της Ελλάδος» ορίστηκε ο Λεοπόλδος του Σαξ-Κόμπουργκ, ο οποίος όμως αρνήθηκε το θρόνο. Αργότερα στέφθηκε Βασιλιάς του Βελγίου. Ορίστηκε, με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου, να αποκατασταθούν οι εμπορικές δραστηριότητες και η ναυτιλία.

Οι Έλληνες, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου 1830, είδαν την απαρχή του ελεύθερου πολιτικού βίου του έθνους. Η Ελληνική Επανάσταση είχε τελειώσει και άρχιζε να υφίσταται επίσημα στη διεθνή κοινότητα το Ελληνικό Κράτος.

4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 1843 :Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ

Γεννημένος τον Απρίλιο του 1779 ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης βρέθηκε από νεαρός στην επαναστατική δράση για την Ελευθερία της σκλάβας Πατρίδος του . Ήδη για δεκαετίες η οικογένειά του βρισκόταν στην πρωτοπορία της κλεφταρματολικής ζωής στον Μοριά .Το 1821 ,σε ηλικία 51 ετών , πρωταγωνιστεί στην Επανάσταση . Μεγάλες της στιγμές έχουν την προσωπική υπογραφή του «Γέρου του Μοριά », όπως απεκλήθη από τον Λαό μας :Απελευθέρωση της Καλαμάτας , Βαλτέτσι , Άλωση της Τριπολιτσάς ,Δερβενάκια ,Απόκρουση του Ιμπραήμ .

Γνώρισε Θριάμβους και την αγάπη των τυραννισμένων ραγιάδων , αλλά είδε και τον θάνατο του γιου του Πάνου από ελληνικά χέρια . Υμνήθηκε και έγινε Θρύλος ήδη όσο ζούσε ,αλλά και φυλακίστηκε δύο φορές από την Εξουσία (σε Ύδρα και Παλαμήδι ). Ευτύχησε τελικά να δει την Ελλάδα ελεύθερη . Ο ίδιος

Ως το τέλος της Επανάστασης ο Κολοκοτρώνης συνέχισε να διαδραματίζει ενεργό ρόλο στα στρατιωτικά και πολιτικά πράγματα της εποχής.

Το 1835 και ονομάστηκε από τον Βασιλιά Όθωνα στρατηγός και έλαβε το αξίωμα του «Συμβούλου της Επικρατείας». Στα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Κολοκοτρώνης υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα «Απομνημονεύματά» του, που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836 και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε μια νύχτα του 1843 (στις 4 Φεβρουαρίου ), σε ηλικία 73 ετών ,από εγκεφαλικό επεισόδιο, επιστρέφοντας από γλέντι στα βασιλικά ανάκτορα. Σύσσωμος ο Ελληνισμός τίμησε τον νεκρό Ήρωα , ενώ ανδριάντες κοσμούν πολλά σημεία της Χώρας και ιστορικά μέρη όπου έλαμψε η ηγετική του ικανότητα .Τα οστά του βρίσκονται στον έφιππο ανδριάντα του στην Πλατεία Άρεως στην Τρίπολη .

Σημείο αναφοράς της ομιλίας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στη Πνύκα (1838) αποτελεί το παρακάτω απόσπασμα:

«Όταν αποφασήσαμε να κάμομε την Επανάσταση, δεν εσυλογισθήκαμε, ούτε πόσοι είμεθα, ούτε πως δεν έχομε άρματα, ούτε ότι οι Τούρκοι εβαστούσαν τα κάστρα και τας πόλεις, ούτε κανένας φρόνιμος μας είπε: «Πού πάτε εδώ να πολεμήσετε με σιταροκάραβα βατσέλα;», αλλά , ως μία βροχή, έπεσε σε όλους μας η επιθυμία της ελευθερίας μας, και όλοι, και οι κληρικοί, και οι προεστοί, και οι καπεταναίοι, και οι πεπαιδευμένοι, και οι έμποροι, μικροί και μεγάλοι, όλοι εσυμφωνήσαμε εις αυτό το σκοπό και εκάμαμε την Επανάσταση.»