Να γνωρίσουμε τα χωριά της Βορείου Ηπείρου: το Μετόχι

Το Μετόχι είναι ένα χωριό τοποθετημένο στην κορυφή και δυτικά ενός υψώματος 120μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, δεξιά του οδικού άξονα Άγιοι Σαράντα-Δέλβινο, 1,5 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Αγίων Σαράντα. Ανήκει στο Δήμο των Αγίων Σαράντα. Συνορεύει βόρεια με το Σελεγκάρι, βορειοανατολικά με το Βρυώνι, ανατολικά με το Τσαούσι και το Αλύκο, νότια με την Τσούκα και δυτικά με τους Αγίους Σαράντα.

Τα ερείπια ενός αρχαίου κτηρίου ( ΙΙΙ-ΙΙ αιώνας π. Χ), τα οποία βρίσκονται στη νότια πλευρά, μιλούν για έναν πολύ αρχαίο οικισμό.

Το 1852 ήταν τσιφλίκι με 7 οικογένειες και κατά την Οθωμανική Αυτοκρατορία η γη του Μετοχιού ήταν κτήματα των μοναστηριών, ιδίως της Κάμενας. Το 1896 είχε 4 οικογένειες, ενώ το 1913 είχε 55 κατοίκους. Στην απογραφή του 1927 αριθμούσε 35 κατοίκους, το 1937, 22 οικογένειες και 103 κατοίκους. Το 1925  εγκαταστάθηκαν 8 οικογένειες από το Βούρκο, για να δουλέψουν τη γη του μοναστηριού.

Οι κάτοικοί του ήταν όλοι ελληνικής καταγωγής και χριστιανοί ορθόδοξοι. Στα χρόνια του κομμουνισμού, το χωριό εντάχτηκε στην Κρατική Γεωργική Επιχείρηση του Βούρκου. Έχτισαν πολυκατοικίες και στεγάστηκαν πολλές φερόμενες αλλόθρησκες  οικογένειες από διάφορα μέρη, ως εργατική δύναμη, και η αναλογία έκλεισε προς το αλβανικό στοιχείο. Μετατράπηκε σε μεικτό χωριό.

Σύμφωνα την Αναλυτική Έκθεση σχολικού έτους 1936- 1937 του εν Αργυροκάστρω Αλβανού Επιθεωρητού  Ιδιωτικών (Κοινοτικών) Σχολείων της Μειονότητος Κολ Κότσι, αναφέρει: «Διτάξιον μικτόν. Προηγούμενος σχολείον δεν υπήρχε. Εγγεγραμμένοι μαθηταί: άρρενες 14,  θήλεις 3,   μ’ έναν  διδάσκαλον: Παναγιώτης Παππάς, αντικατάστησε τον Παναγιώτη Τσέκο, τελούντος εν προφυλακίσει επί συμμετοχή εις την επανάστασιν Δελβίνου.  Οικογένειαι 22, κάτοικοι 103. Βεβαιωθέντες κατά το 1935 φόροι εις φράγκα χρυσά: οικοδομών 79, επί των ζώων 353. Αι κατοικίαι είναι αχυροκαλύβαι εις αφάνταστον αθλιεστάτην κατάστασιν. Οι κάτοικοι γεωργοί κολλήγοι».

Η κυριότερη κατεύθυνση της οικονομίας είναι τα σιτηρά και η κτηνοτροφία.

Σαν έγινε Κρατική Επιχείρηση και αύξησε ο αριθμός, άνοιξε  Οκτατάξιο σχολείο, εμπορική και κοινής ωφέλειας μονάδα και ο αριθμός των κατοίκων έφτασε τους 1.653.

Το 1995, ύστερα από σκληρή μάχη που έδωσε η οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ άνοιξε, ύστερα από πολλά χρόνια,  Δημοτικό σχολείο στην Ελληνική γλώσσα. Δεν κράτησε πολύ, γιατί λόγω μετανάστευσης των κατοίκων και έλλειψης μαθητών, το σχολείο έκλεισε.

Σήμερα, λόγω αλλοίωσης του χωριού και της μετανάστευσης, οι ελληνικής καταγωγής κάτοικοι είναι πολύ λίγοι.

(από συνεργάτη της ΣΦΕΒΑ στη Β. Ήπειρο)

Φώτο κάτω: η εκκλησία του Αγ. Γεωργίου