Ἀντὶ νὰ διεκδικοῦμε, μᾶς... διεκδικοῦνε!

Τὸ ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, πού κανονικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἡ Μεγάλη Σχολὴ τῆς Παγκόσμιας Διπλωματίας, πετυχαίνει πάντα νὰ κερδίζει χρόνο ὑπέρ τοῦ... ἀντιπάλου

Λυπᾶμαι, ἀλλὰ δύσκολα μπορῶ νὰ πῶ κάτι καλὸ γιὰ τὴν ἐξωτερική μας πολιτική. Κι ὅμως ἔχουμε τὴ μεγαλύτερη σὲ βάθος χρόνου διπλωματικὴ πείρα. Ἂν ἡ Αὐτοκρατορία τῆς ΚΠόλεως διατηρήθηκε ἐπὶ 1.000 καὶ πλέον χρόνια, τοῦτο τὸ ὀφείλει, περισσότερο καὶ ἀπὸ τὴ στρατιωτικὴ καὶ οἰκονομική της ἰσχύ, στὴν ἄριστα ὀργανωμένη διπλωματία της, ἡ ὁποία διὰ τῶν Φαναριωτῶν μεταβιβάστηκε στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία. Ξένος ἱστορικὸς ἔχει γράψει ὅτι οἱ Ἕλληνες, μέσω τῶν Φαναριωτῶν, κυβερνοῦσαν τὸν κόσμο, ἀφοῦ αὐτοὶ μὲ τοὺς περίφημους «δραγομάνους» συντόνιζαν τὴν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ τῆς Πύλης. Φαναριῶτες ἐπίσης διαμόρφωσαν τὴν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ τῆς Ἑλλάδος κατὰ τὴν Ἐπανάσταση καὶ τὰ μετέπειτα χρόνια, τουλάχιστον μέχρι τὶς ἀρχὲς τοῦ 20οῦ αἰώνα. Μπορεῖ νὰ λέγονται καὶ νὰ γράφονται εἰς βάρος τους πολλά, πού ἀρκετὰ εἶναι σωστά, ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ ξεχνᾶμε ὅτι αὐτοὶ θεμελίωσαν ἀπὸ τὸ τίποτα ἑλληνικὸ κράτος –ὅσο μικρὸ– πού μέσα σὲ 90 χρόνια εἶχε τριπλασιασθεῖ. Σήμερα κινδυνεύει νὰ ἀκρωτηριασθεῖ!

Βέβαια ὑπάρχει καὶ ὁ Ἰω. Καποδίστριας, ὁ ὁποῖος κατοχύρωσε διπλωματικὰ τὴν ἀνεξαρτησία τῆς Ἑλλάδος καὶ ἐδίωξε στρατιωτικὰ ἀπὸ τὰ ἐπιδικασθέντα σὲ μᾶς ἐδάφη Αἰγύπτιους καὶ Τούρκους. Ὁ Καποδίστριας ὅμως γαλουχήθηκε πολιτικὰ-διπλωματικὰ μὲ τὴ βενετσιάνικη καὶ ρωσσικὴ διπλωματικὴ παράδοση πού εἶναι ἐν πολλοῖς συνέχεια τῆς βυζαντινῆς. Οὔτε πρέπει νὰ παραβλέπεται ὅτι ἡ Ἐπανάσταση ἄρχισε μὲ τὸν Ἀλέξανδρο Ὑψηλάντη καὶ τελείωσε (μάχη τῆς Πέτρας, 12 Σεπτεμβρίου 1829) μὲ τὸν Δημήτριο Ὑψηλάντη. Οἱ δύο ἀδελφοὶ ἤσαν γόνοι μιᾶς ἀπὸ τὶς ἐπιφανέστερες φαναριωτικὲς οἰκογένειες.

Σήμερα, τί ἀπομένει ἀπὸ τὴν πολυαίωνη αὐτὴ παράδοση; Τὸ ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν, πού κανονικὰ θὰ ἔπρεπε νὰ εἶναι ἡ Μεγάλη Σχολὴ τῆς Παγκόσμιας Διπλωματίας, διευθυνόμενο κατὰ κανόνα ἀπὸ ἀπροσδιόνυσους, ἀκατάρτιστους διπλωματικὰ καὶ ἱστορικὰ ἰσχυροὺς κομματικοὺς παράγοντες, πετυχαίνει πάντα νὰ κερδίζει χρόνο ὑπέρ του... ἀντιπάλου! Αὐτὸ ἐπάθαμε μὲ τὴν ἄρση τοῦ ἐμπολέμου μὲ τὴν Ἀλβανία, μὲ τὴν ἐνδιάμεση συμφωνία μὲ τοὺς Σκοπιανοὺς καὶ τὶς ποκίλες συμφωνίες μὲ τὴν Τουρκία.

Ὁ κ. πρωθυπουργὸς καὶ ὁ κ. ὑπουργὸς Ἐθνικῆς Ἄμυνας διακηρύσσουν ὅτι ἡ Ὕμια εἶναι ἑλληνική. Καθὼς καὶ οἱ δύο εἶναι φιλοτάξιδοι, γιατί δὲν πᾶνε νὰ τὴν ἐπισκεφθοῦν; Τοὺς διαβεβαιῶ ὅτι θὰ βροῦν πολὺ ὡραία κάππαρη! Ὁ νῦν ὑπουργὸς ἐπὶ τῶν Ἐξωτερικῶν ἐφαρμόζει μία προσωπική, αὐστηρὰ συγκεντρωτικὴ διπλωματία, θέτοντας σὲ ἀχρηστεία ἀξιόλογα στελέχη, χωρὶς νὰ ἐνημερώνει –μυστικὰ ἐννοείται– τὴν ἀξιωματικὴ καὶ ὑπαξιωματικὴ ἀντοπολίτευση ἀλλὰ καὶ κάποια σημαντικὰ κυβερνητικὰ στελέχη. Περισσότερα ξέρουν γιὰ τὴν ἐξωτερική μας πολιτικὴ κάποιοι δημοσιογράφοι παρὰ οἱ διπλωμάτες μας. Δὲν μιλῶ γιὰ τὴ Βουλὴ πού εἶναι τὸ βουβὸ πρόσωπο στὸ θέατρο τῆς διπλωματίας.

Μοιραία στὸ διπλωματικὸ στίβο κυριαρχοῦν –καὶ ὄχι μόνο τώρα– ἄνθρωποι κατὰ κανόνα συμβιβαστικοὶ καὶ παρὰ τὸν θρυλούμενο ρεαλισμὸ τους ἀνεδαφικοὶ στὶς ἀντιλήψεις τους καὶ ἀνίκανοι νὰ συλλάβουν τὴν ὠμὴ πραγματικότητα, ὅπως αὐτὴ διαμορφώνεται στὴ γειτονιά μας καὶ στὸ διεθνὲς πεδίο. Γι’ αὐτὸ καὶ δὲν προλαβαίνουμε τὰ γεγονότα· μᾶς προλαμβάνουν καὶ τρέχουμε πίσω ἀπὸ τὶς ἐξελίξεις, ὅπως ὁ σκύλος τρέχει πίσω ἀπὸ τὴν οὐρά του!

Στὶς προτάσεις γιὰ μία πιὸ τολμηρὴ ἐξωτερικὴ πολιτική, ὅπως π.χ. προχώρηση πέρα ἀπὸ τὸ εὐτελιστικὸ «δὲν διεκδικοῦμε τίποτα» στὸ περισσότερο προωθημένο «διεκδικοῦμε» καὶ μάλιστα πολλά, τὸ ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν ἀπαντᾶ σὰν κάποιους παλαιοὺς καλόγηρους μὲ ἱερουργικοῦ χαρακτήρα ἀπαντήσεις περὶ αἰωνίου κολάσεως κ.λπ. Λὲς καὶ ἡ διεκδίκηση τῶν δικαιωμάτων μας εἶναι ἁμαρτία! Ἔτσι βράζουμε στὸ ζουμί μας. Ἔχω μιλήσει μὲ πολλοὺς ὑψηλὰ ἀνεβασμένους διπλωμάτες καὶ παραδέχομαι ὅτι κατέχουν τοὺς καθιερωμένους κανόνες τῆς διπλωματικῆς ἐπικοινωνίας, ὅταν διαθέτουν τὴν οὐδέτερη κάπως φωνή, ὅτι ἀποφεύγουν ἐπιτυχῶς τὴ διατύπωση ἀστήριχτων συμπερασμάτων, ὅτι ξέρουν νὰ μιλοῦν μὲ καλὰ «τετορνευμένη» διφορούμενη γλώσσα καὶ νὰ διατυπώνουν προτάσεις σὲ τρίτο πρόσωπο. Ἕνα ὅμως δὲν βρῆκα, τὴν τόλμη! Ἕνας παλιὸς διπλωμάτης κάποτε μοῦ εἶπε: πρῶτα μᾶς πλένουν καλὰ τὸν ἐγκέφαλο καὶ μετὰ τὸν παγώνουν. Τὰ θνήσκοντα Σκόπια καὶ ἡ διαλυόμενη κάποτε Ἀλβανία εἶχαν κι ἔχουν πιὸ τολμηρὴ διπλωματία. Γι’ αὐτὸ μᾶς κερδίζουν στὰ παιχνίδια τῆς διεθνοῦς πολιτικῆς. Ὅλα αὐτὰ ὡς προειδοποίηση γιὰ νὰ μὴν ξαναπατήσουμε κάποια καινούργια νάρκη τῶν Σκοπιανῶν.

dimokratianews.gr

Σαράντος Ι. Καργάκος - Ἱστορικός, συγγραφέας