Ἑόρτια Ἐκδήλωση στὴν Κόνιτσα γιὰ τὴν Ἀπελευθέρωση τῆς Κορυτσᾶς ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ στρατό (21-22 Νοεμβρίου 1940)

Τὴν Κυριακὴ 25 Νοεμβρίου 2018 στὶς 6 τὸ ἀπόγευμα στὴν εὐρύχωρη Αἴθουσα Ἐκδηλώσεων τοῦ Γυμνασίου καὶ Γενικοῦ Λυκείου Κονίτσης, πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης Ἐκδήλωση μνήμης γιὰ τὴν Ἀπελευθέρωση τῆς Κορυτσᾶς τῆς Βορείου Ἠπείρου ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό (17:45 τῆς 22ας Νοεμβρίου 1940). Στὴν Ἐκδήλωση παρεβρέθησαν ὁ Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης κ. Ἀνδρέας, ὁ Δήμαρχος Κονίτσης κ. Ἀνδρέας Παπασπύρου, ὁ Ἀντιδήμαρχος κ. Γεώργιος Καλλιντέρης, Δημοτικοὶ Σύμβουλοι, ἱερεῖς, καθηγητές καὶ καθηγήτριες, πλῆθος κόσμου καὶ παιδιῶν ἀπ’ ὅλα τὰ σχολεῖα τῆς Κονίτσης, ἡ «Κιβωτὸς τοῦ Κόσμου», Βορειοηπειρῶτες καὶ ἄλλοι.

Τὸ πρόγραμμα ξεκίνησε μὲ Ὕμνους ποὺ ἀπέδωσε ἡ Χορωδία τῶν ἀνδρῶν μὲ τὴν ὀνομασία «Πᾶσαι αἱ ἐπουράνιαι δυνάμεις». Ἐναρκτήριο ψάλσιμο ἀκούστηκε τὸ Ἀναστάσιμον Ἀπολυτίκιον τοῦ ἤχου τῆς Κυριακῆς (Πρώτου Ἤχου), καὶ στὴ συνέχεια τὸ Ἀπολυτίκιον τῆς Ἁγ. Αἰκατερίνης ποὺ ἑόρταζε ἐκείνη τὴν ἡμέρα καθὼς καὶ τὸ Ἀπολυτίκιον τῶν Εἰσοδίων τῆς Θεοτόκου ποὺ ἀποδίδονταν ἡ Ἑορτὴ τὴν ἴδια ἡμέρα. Ἐψάλησαν καὶ ἄλλοι ὕμνοι στὴν συνέχεια, ἀναφερόμενοι στὴν ἑορτὴ τῆς Παναγίας μας καὶ τῆς ἁγίας ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Αἰκατερίνης τῆς πανσόφου. Ἀκολούθησε σύντομη (10΄) ἐμπεριστατωμένη ὁμιλία, μέσα ἀπὸ τὶς πηγὲς καὶ τὶς ἐφημερίδες τῆς ἐποχῆς τοῦ 1940, ἀπὸ τὸν Ἱστορικὸ κ. Δημήτριο Σκεύα, ποὺ μὲ ἁπλὸ, γλαφυρὸ καὶ κατανοητὸ τρόπο ἀναφέρθηκε, ἀρχικά, στὴν ἑλληνικότητα τῆς Βορείου Ἠπείρου διαχρονικά, ἑστιάζοντας, στὴν συνέχεια, στὰ γεγονότα ποὺ ἀκολούθησαν στὴν Κατάληψη τῆς Κορυτσᾶς ἀπὸ τὸν Ἑλληνικὸ Στρατὸ τὸ 1940. Δὲν έμεινε ὅμως ἕως ἐκεῖ ὁ ὁμιλητής, ἀλλὰ τόνισε πὼς πλέον τὰ γεγονότα δείχνουν ὅτι τὰ ἔγγραφα καὶ τὰ Πρωτόκολλα ποὺ ὑπεγράφησαν μεταξὺ Ἀλβανῶν καὶ Ἑλλήνων γιὰ μιὰ Αὐτόνομη Κυβέρνηση τῶν Βορειοηπειρωτῶν ἀποδεικνύονται ἀνίσχυρα καὶ ἀναποτελεσματικὰ γιὰ τὴν ἀσφάλειά τους, μὲ ἀποτέλεσμα μία λύση καὶ μόνο νὰ καταδείκνύεται ὡς ἐφικτή, ἡ Ἕνωση τῆς Βορείου Ἠπείρου μὲ τὴν μητέρα Ἑλλάδα. Ἡ Ἑορτὴ συνεχίστηκε μὲ τὸ Θεατρικὸ (3 σκηνὲς) ποὺ ἀναφερόταν στὴν κατάληψη τῆς Κορυτσᾶς ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ στρατό. Τὰ παιδιὰ ὑποδυόμενα θαυμάσια τοὺς ρόλους τῶν στρατιωτῶν καὶ τῶν κατοίκων τῆς Κορυτσᾶς, συγκίνησαν, τόνωσαν τὸ ἐθνικὸ φρόνημα, μετέδωσαν μέσα ἀπὸ τὶς ὁμιλίες τῶν φαντάρων καὶ τὴν εὔθυμη διάθεση ποὺ ἐπικρατοῦσε τότε, καὶ τέλος ἐνθουσίασαν τὸ ἀκροατήριο ποὺ αὐθόρμητα ξέσπασε σὲ χειροκροτήματα. Παρουσιάστηκαν ἐπιπλέον στὸ ἀκροατήριο τρεῖς προβολές. Οἱ δύο μέσα ἀπὸ τὰ τραγούδια τῆς Σοφίας Βέμπω : «Βάζει ὁ Ντοῦτσε τὴν στολή του», καὶ «Πώ, πώ, τὶ ἔπαθε ὁ Μουσολίνι» καὶ ἡ τρίτη ἀναφερόμενη στὸν ἥρωα Βορ/τη Κων/νο Κατσίφα, τὸν προσφάτως βαναύσως δολοφονηθέντα ἀπὸ τοὺς Ἀλβανούς.  Νέα τραγούδια τῆς Ἱ. Μητροπόλεως σχετικὰ μὲ τὸ Ἔπος τοῦ 40 καὶ τὴν Βόρειο Ἤπειρο ἀνέβασαν τὸ ἐθνικὸ θερμόμετρο τῆς ἐκδηλώσεως, ἀφοῦ συνοδεύονταν ἀπὸ πολλὰ μουσικὰ ὄργανα καὶ τὴν χορωδία τῶν μικρῶν τὴν ἐπωνομαζομένη «Ὁ Ἅγιος Κήρυκος». Διαβάστηκε ἕνα συγκινητικὸ κείμενο ποὺ περιγράφει τὴ ζωὴ καὶ τὴ θυσία τοῦ στρατιωτικοῦ ἱερέως καὶ ἱεροκήρυκος Ἀρχιμανδρίτου , Χρυσοστόμου Τσοκώνα, ποὺ σκοτώθηκε τὸ 1940 καὶ τὴν ἴδια ἡμέρα ποὺ ἐτελεῖτο ἡ ἑορταστικὴ ἐκδήλωση στὴν Κόνιτσα (25 Νοεμβρίου). Ἕνα τραγούδι ἀπὸ τὴν χορωδία γιὰ τὸν «Νέο Πατροκοσμᾶ», τὸν Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανὸ συγκίνησε καὶ ἔφερε ζωηρὲς ἀναμνήσεις στοὺς περισσοτέρους ἀπὸ τὸ ἀκροατήριο ποὺ τὸν εἶχαν γνωρίσει. Ἀκολούθησε ἕνα νέο τραγούδι τῆς Ἱ. Μητροπόλεως γιὰ τὴν Βόρειο Ἤπειρο. Ἀκούστηκε δημοσίως γιὰ πρώτη φορά. Τὸ πρῶτο μέρος τὸ τραγούδησε ντουέτο παιδιῶν τοῦ Γυμνασίου καὶ τὸ δεύτερο ποὺ ἦταν καὶ ζωηρότερο, χορεύτηκε ὡς τσάμικο ἀπὸ τὰ παιδιὰ τῶν Κατηχητικῶν φορῶντας τὶς ἀνάλογες Ἠπειρώτικες στολές. Σειρὰ τέλος, εἶχε τὸ γνωστὸ δημοτικὸ τραγούδι «Δέλβινο καὶ Τσαμουριά». Τὴν ὅλη ἐκδήλωση τὴν ἔκλεισαν χαιρετισμοὶ ἀπὸ διάφορες ἐθνικὲς καὶ Βορειοπειρωτικὲς ὀργανώσεις, ὁ κ. Δήμαρχος Κονίτσης καὶ ὁ Σεβασμιώτατος. Ὁ Μητροπολίτης σὲ ὕφος ἔντονο μίλησε γιὰ τὰ ὕπουλα παιχνίδια ποὺ παίχθηκαν ἀλλὰ καὶ συνεχίζονται νὰ παίζονται σχετικὰ μὲ τὴν δολοφονία τοῦ Κων/νου Κατσίφα τόσο ἀπὸ Ἀλβανικῆς πλευρᾶς ὅσο, δυστυχῶς, καὶ ἀπὸ ἑλληνικῆς. Πλέον, τόνισε χαρακτηριστικά, ἡ Αὐτονομία, ποὺ ἦταν αἴτημα παλαιοτέρων καιρῶν, ἐτάφη. Μὸνη λύσις γιὰ τὸ Βορειοηπειρωτικὸ εἶναι ἡ Ἕνωσις. Ζήτω ἡ Ἕνωσις τῆς Βορείου Ἠπείρου μὲ τὴν μάνα Ἑλλάδα. Ἀκολούθησε ὁ Ἐθνικός μας Ὕμνος καὶ ἡ Ἐκδήλωση ἔκλεισε παὶρνοντας ὅλοι τὴν Ἐφημερίδα «Βορειοηπειρωτικὸν Βῆμα».

Χ. Ἱ. Ἀμαραντινὸς

Ἡ Ὁμιλία τοῦ Ἱστορικοῦ κ. Δημ. Σκεύα γιὰ τὴν κατάληψη τῆς Κορυτσᾶς ἀπὸ τὸν ἑλληνικὸ Στρατὸ (21-22 Νοεμ.1940)

Βόρειος Ἤπειρος, γῆ ἑλληνική!

Ἦταν Δεκαπενταύγουστος τοῦ 1940, ἀνήμερα τῆς Παναγιᾶς, ποὺ οἱ Ἰταλοὶ χτύπησαν τὸ «Ἕλλη» στὴ Τῆνο. Δειλοὶ καὶ ἀνώνυμοι οἱ δολοφόνοι, κρυμμένοι πίσω ἀπὸ τὴν τορπίλη τοῦ ὑποβρυχίου.

Νοέμβριος, καὶ ὁ πόλεμος ἔχει ξεκινήσει πιὰ γιὰ τὰ καλά, οἱ Ἰταλοὶ εἰσβάλλουν μὰ οἱ Ἕλληνες βγαίνουν μπροστά! Οἱ γυναῖκες, στὰ χωριὰ καὶ στὶς πόλεις, πλέκουν ροῦχα ζεστὰ γιὰ νὰ ἀντέξει ὁ Στρατὸς τὸν βαρὺ χειμώνα, ποὺ ἔρχεται στὴ Πίνδο. Καὶ οἱ φαντάροι μας χτυποῦν δυνατά, ἐκεῖ ψηλὰ στὰ βουνὰ τῆς Βόρειου Ἠπείρου, τὸν ψευτο-Καίσαρα τῆς Ρώμης, τὸν Μουσολίνι καὶ τοὺς Ἀλβανοὺς συνεργάτες του. Ἡ μία νίκη διαδέχεται τὴν ἄλλη καὶ ὁ λαὸς μας ἐνθουσιάζεται, δοξάζει τὸν Θεὸ καὶ τὴν Θεοτόκο, ποὺ μὲ τὴ χάρη της ἔκανε νὰ ντροπιαστοῦν οἱ ἐχθροί τῆς Ἑλλάδας.

Χώματα ἑλληνικά, ποτίζουν μὲ τὸ αἷμα τους οἱ φαντάροι μας, χώματα σκλαβωμένα, σ’ ἀλλόθρησκο ἐχθρό, χώματα ἁγιασμένα ἀπ’ τοῦ Πατροκοσμᾶ τὰ θεία λόγια. Στὸ βάθος στέκει ἡ Κορυτσά, μητρόπολη τῆς Βορείου Ἠπείρου καὶ ὁ Στρατὸς μας ἑτοιμάζεται γιὰ τὴν μεγάλη ἐπίθεση.

Μὰ ἂς γυρίσουμε γιὰ λίγο πίσω, γιὰ νὰ δοῦμε τὴν ἱστορία ἀπὸ τὴν ἀρχή, τότε ποὺ οἱ Ἕλληνες ἐλευθέρωσαν, γιὰ πρώτη φορά, τὰ σκλαβωμένα ἀδέρφια τους, τοὺς Βορειοηπειρῶτες. Ἦταν στὶς 7 Δεκεμβρίου τοῦ 1912 ποὺ ὁ ἑλληνικὸς στρατὸς μπῆκε στὴ πόλη καὶ ὕψωσε τὴ σημαία μὲ τὸ Σταυρό. Καὶ οἱ Βορειοηπειρῶτες μὲ δάκρυα στὰ μάτια δόξαζαν τὸν Θεό, μὰ οἱ «φίλοι» καὶ «σύμμαχοι» μας εἶχαν ἄλλα σχέδια. Καὶ ἡ πολυπόθητη Ἕνωση τῆς Βορείου Ἠπείρου μὲ τὴν Ἑλλάδα δὲν στερίωσε.

Ἡ ψυχή, ὅμως, τοῦ Ἕλληνα δὲν κρατιέται οὔτε ἀπὸ τὶς ὑπογραφές, οὔτε ἀπὸ τὶς συνθῆκες τῶν «δυνατῶν» τοῦ κόσμου. Μ’ ἀρχηγὸ τὸν Σπυρομήλιο, ἡ Χειμάρρα παίρνει τὰ ὄπλα καὶ ὅλοι οἱ Βορειοηπειρῶτες ἀκολουθοῦν!

Στὶς 17 Φεβρουαρίου τοῦ 1914 ὁ Γεώργιος Χρηστάκης-Ζωγράφος ἀνακηρύσσει στὸ Ἀργυροκάστρο τὴν Αὐτόνομη Δημοκρατία τῆς Βορείου Ἠπείρου. Στὸ πλευρὸ του ὁ Δρυϊνουπόλεως Βασίλειος καὶ οἱ μητροπολίτες Κορυτσᾶς Γερμανὸς καὶ Βελλᾶς καὶ Κονίτσης Σπυρίδων. Οἱ Ἕλληνες νικοῦν! Οἱ Ἀλβανοὶ ὑποχωροῦν καὶ ἡ αὐτονομία εἶναι γεγονός! Τὸ Πρωτόκολλο τῆς Κέρκυρας ἦταν σαφέστατο: θὰ συγκροτοῦνταν χωροφυλακὴ ἀπὸ ντόπιους Βορειοηπειρῶτες, δὲν θὰ ἐπιτρέπονταν ἡ παραμονὴ ξένων στρατευμάτων στὴν περιοχή, ἐνῶ ἡ διδασκαλία στὰ σχολεῖα θὰ γίνονταν στὴν ἑλληνικὴ γλώσσα.

Ἡ Ἑλλάδα, ὅμως, μπαίνει σὲ περιπέτειες. Ἐθνικὸς διχασμός, πρῶτος παγκόσμιος πόλεμος καὶ Μικρασία. 1922. Οἱ ἐλπίδες ναυαγοῦν, τὰ ὄνειρα τσακισμένα στὰ βράχια, φτώχεια, προσφυγιὰ καὶ ἡ Ἤπειρος ξεχνιέται. Οἱ Ἰταλοὶ καραδοκοῦν, τὸ 1923 χτυποῦν τὴν Κέρκυρα καὶ ὁρίζουν νέα σύνορα. Ἡ Βόρειος Ἤπειρος παραδίδεται στὰ χέρια τῶν Ἀλβανῶν. Ἡ αὐτονομία ἕνα χαρτὶ τσαλακωμένο, ἂν καὶ ποτὲ δὲν καταργήθηκε ἐπίσημα. Καὶ ὁ χρόνος κυλᾶ.

Βρισκόμαστε στὰ 1940 καὶ μὲ τὴ χάρη τῆς Παναγίας ἡ γαλανόλευκη περνᾶ ξανὰ στὴ Βόρειο Ἤπειρο! Οἱ Ἕλληνες προχωροῦν πρὸς τὴν Κορυτσά, οἱ παλιὲς ἐλπίδες γιὰ λευτεριὰ θερμαίνονται. Ὅμως στὴν πόλη βρίσκονται οἱ ἰσχυρὲς ἰταλικὲς μεραρχίες Τριέστι, Πιεμόντε, Βενέτσια καὶ Ἀρέστο, ἐνισχυμένες μὲ δύο τάγματα μελανοχιτώνων, μὲ τὸ ἐπίλεκτο τάγμα τῶν Βερσαλιέρων καὶ μ’ ἕνα τάγμα Ἀλβανῶν.

Ὁ ἀγώνας σκληρός, αἷμα ἁγνό, αἷμα ἑλληνικὸ χύνεται γιὰ ὀχτὼ μέρες. 21η Νοεμβρίου τοῦ 1940, ὁ φιλόχριστος Στρατὸς μας ἑορτάζει τὰ Εἰσόδια τῆς Θεοτόκου καὶ ξεκινᾶ τὴν τελικὴ ἕφοδο. Καὶ ἡ μεγάλη Μάνα του, ἡ Θεοτόκος, ἀκούει τὶς προσευχές του καὶ χαρίζει τὴ νίκη στὰ ἑλληνικὰ ὄπλα. Ἕνα ὁλόκληρο ἰταλικὸ τάγμα αἰχμαλωτίζεται, ἕνα ὀρεινὸ χειρουργεῖο καὶ μεγάλες ποσότητες πολεμικοῦ ὑλικοῦ καταλαμβάνονται ἀπὸ τοὺς Ἕλληνες. Οἱ Ἰταλοὶ λυγίζουν, σπᾶνε, ὑποχωροῦν. Οἱ μεραρχίες Τριέστι, Πιεμόντε, Βενέτσια καὶ Ἀρέστο νικήθηκαν. Τὰ καμάρια τοῦ Μουσολίνι, οἱ μελανοχιτῶνες του, οἱ ἐπίλεκτοι Βερσαλιέροι καὶ οἱ Ἀλβανοὶ φίλοι τους ταπεινώθηκαν.

Στὶς 17.45, ὥρα ἀπογευματινή, τῆς 22ας Νοεμβρίου, τὰ πρῶτα τμήματα τοῦ ἑλληνικοῦ στρατοῦ εἰσέρχονται στὴν πόλη. Ἐπικεφαλῆς τους ὁ ταγματάρχης Ἀθανάσιος Παλαιοδημόπουλος. Λίγα λεπτὰ ἀργότερα μπαίνει στὴ Κορυτσὰ καὶ ὁ Συνταγματάρχης Ἰωάννης Μπεγέτης. Τὸ σῆμα πρὸς τὴν 9η (ΙΧ) Μεραρχία λιτὸ καὶ ἡρωικό: «Ὥρα 17.45. Ἡμέτερον ἀπόσπασμα κατέλαβε Κορυτσά. Ἀπηλευθέρωσε ταύτην. Ι. Μπεγέτης – Συνταγματάρχης».

Πλῆθος οἱ αἰχμάλωτοι, μεγάλη ἡ περηφάνια. Ἡ μικρὴ καὶ φτωχὴ Ἑλλάδα νίκησε χάρη στὴ πίστη της, χάρη στὴ Ὑπέρμαχο Στρατηγό, τὴ Παναγία της. Βρετανοὶ καὶ Ἀμερικανοὶ ὑποκλίθηκαν στοὺς Ἕλληνες, οἱ Τάιμς τῆς Νέας Ὑόρκης ἔγραψαν: «Οἱ Ἕλληνες κατάφεραν τὴν πρώτη πραγματικὴ ἥττα στὶς δυνάμεις τοῦ Ἄξονα, θὰ εἶναι δόξα τῆς Νεώτερης Ἑλλάδος, ὅτι διέλυσε τὸ ἀήττητο τοῦ Ἄξονα».

Τὸ ἔθνος σύσσωμο ζητωκραύγαζε τὴν ἐπιτυχία. Ἀπὸ τὴν Ἀθήνα μέχρι τὴν Κορυτσὰ ἀντηχοῦσαν οἱ ἰαχὲς τοῦ θριάμβου. Ἡ σημαία τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ἑλλάδας ὑψώθηκε στὸ Διοικητήριο τῆς Κορυτσᾶς, οἱ Βορειοηπειρῶτες ζοῦσαν τὸ θαῦμα, ἀνέπνεαν ἐλεύθεροι ἀέρα ἑλληνικό.

Ὁ ἀνταποκριτὴς τῆς ἐφημερίδας «Ἐλεύθερο Βῆμα» ἀπέστειλε στὶς 22 Νοεμβρίου τὴν ἐνθουσιώδη ἀνταπόκρισή του ἀπὸ τὸ μέτωπο: «Ἡ Ἤπειρος ὁλόκληρος εἰς μίαν ψυχὴν πανηγυρίζει ἐνθουσιωδῶς τὴν κατάληψιν τῆς Κορυτσᾶς. Ὁ Μητροπολίτης Ἰωαννίνων Σπυρίδων, ἐθναπόστολος, περιερχόμενος τὸ μέτωπον, μὲ ἠσπάσθη ψιθυρίζων: «Ὠμίλησεν ὁ Θεός. Οὗτοι ἐν ἄρμασιν, οὗτοι ἐν Ἴπποις, ἠμεῖς ἐν ὀνόματι Θεοῦ». Οἱ στρατιῶται ἀγκαλιάζουν ἀλλήλους. Μὲ ψυχὴν πλημμυρισμένην ἀπὸ συγκίνησιν καὶ ὑπερηφάνειαν, συγκεντρώνω ἀπὸ τραυματίας ἀξιωματικούς, στοιχεῖα ἀπὸ τὰς προχθεσινᾶς καὶ χθεσινᾶς μάχας εἰς τὸ μέτωπον τῆς Ἠπείρου. Χρειάζεται νέος Ὅμηρος διὰ τὴν περιγραφὴν τῆς σημερινῆς ἐποποιΐας. Ζῶμεν εἰς μίαν ἀτμόσφαιραν μέθης καὶ ἐνθουσιασμοῦ».

Ὁ Ἀχιλλέας Γκούμας, ἕνας ἀπὸ τοὺς χιλιάδες στρατιῶτες, ποὺ ἔδωσαν τὴν ψυχὴ καὶ τὸ αἷμα τους γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ἔγραψε στὸ ματωμένο του ἡμερολόγιο: «Τὴν 22αν Νοεμβρίου τοῦ 1940 διατασσόμεθα νὰ εἰσέλθωμεν εἰς Κορυτσᾶν. Ἡ ἡμέρα αὐτὴ εἶναι ἡ ἡμέρα τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς ἑλληνικωτάτης Κορυτσᾶς. Μὲ ἐπὶ κεφαλῆς τὸν πάντοτε δρώντα ἐν τῷ ἀγώνι ταγματάρχην μας Παλαιοδημόπουλον ἐξεκινήσαμεν ἀπὸ ὕψος Μοράβα 1.800 μέτρα, περὶ ὥραν 1ην πρὸς 2αν μεσημβρινὴν μὲ ἀντικειμενικὸν σκοπὸν τὴν εἴσοδον εἰς τὴν Κορυτσᾶν.

Εἰσερχόμεθα εἰς τὰ πρῶτα σπίτια τῆς Κορυτσᾶς. Οἱ ὁρισθέντες πολίται διὰ τὴν ὑποδοχήν μας μόλις μᾶς ἀντικρυσαν ἤρχισαν νὰ μᾶς διανέμουν δῶρα. Τουτέστιν, γλυκά, φροῦτα καὶ τόσα ἄλλα.

Μετὰ προχωροῦμε διὰ τὸ κέντρο της. Ἀπὸ τὴν μία ἄκρη τῆς πόλεως, ἕως τὴν ἄλλην εἶχαν παραταχθῆ αἳ χιλιάδες τῶν κατοίκων της διὰ νὰ μᾶς ὑποδεχθοῦν. Τὸ τί συνέβη κατὰ τὴν νύκτα ἐκείνη δὲν περιγράφεται. Τὸ ‘καλῶς ἤλθατε’ καὶ τὸ ‘ζήτω’ ἠκούετο ἀπὸ χιλιάδες στόματα. Συγκινητικότατη ὑπῆρξεν ἡ ὑποδοχή μας. Ἀπὸ τὴν μεγάλη τους χαρὰ πολλοὶ ἐκ τῶν κατοίκων της ἔκλαιον. Ἐγὼ δὲ τοὺς ἔλεγα: «Ἕλληνες εἶστε; Ἕλληνες;» «Ναί, ναί! Ἕλληνες!», μὲ ἔλεγαν».

Τὸ νῆμα τῆς ζωῆς τοῦ Ἀχιλλέα κόπηκε ἀπότομα, λίγες μέρες πρὶν ὁ πόλεμος τελειώσει, ἀπὸ τὰ πυρὰ ἑνὸς ἰταλικοῦ ἀεροπλάνου. Ἔφυγε ἥρωας, ὅπως καὶ τόσοι ἄλλοι, ἔχοντας ἐκπληρώσει τὸ χρέος πρὸς τὴν πατρίδα.

Ἡ ἀπελευθέρωση τῆς Κορυτσᾶς ἦταν ἡ πρώτη μεγάλη ἐπιτυχία τοῦ Στρατοῦ μας στὴ Βόρειο Ἤπειρο. Στὶς 29 Νοεμβρίου ἡ γαλανόλευκη κυματίζει στὴ Μοσχοπόλη, τὴν ἑπομένη πέφτει τὸ Πόγραδετς. Στὶς 6 Δεκεμβρίου λευτερώνονται οἱ Ἅγιοι Σαράντα, στὶς 9 τὸ Ἀργυροκάστρο, στὶς 22 ἡ Χειμάρρα.

Τέλη Δεκέμβρη τοῦ 1940 καί, ὡς ἐκ θαύματος, ἡ Βόρειος Ἤπειρος εἶναι ἐλεύθερη, ἐλεύθερη καὶ ἑλληνική.

Τὸν θρίαμβο ἀκολούθησε ἡ γερμανικὴ εἰσβολή, οἱ Ἕλληνες παλεύουν μὰ ὁ ἐχθρὸς νικᾶ. Κατοχή, ἀντίσταση, ἡ χώρα ρημάζει, ὁ λαὸς πεινᾶ. 1944, ἀπελευθέρωση καὶ νέος πόλεμος, ἀδελφικός. Ἡ Βόρειος Ἤπειρος ξεχνιέται, ὁ Χότζα κλείνει τὰ σύνορα, τὰ ἀδέλφια μας μένουν παγιδευμένα πίσω ἀπὸ τὸ σιδερένιο παραπέτασμα τοῦ ὑπαρκτοῦ σοσιαλισμοῦ καὶ τῶν διωγμῶν.

Ἕνας ἀγωνιστὴς στέκεται ὄρθιος, χτυπᾶ τὶς καμπάνες τῆς Ἀνάστασης, δίνει ἐλπίδα, στηρίζει μ’ ὅλες του τὶς δυνάμεις ἕνα ὄνειρο δίκαιο, ἀληθινὸ καὶ ἑλληνικό. Εἶναι ὁ Δρυϊνουπόλεως, Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης Σεβαστιανός.

Ὁ Χότζα δὲν ὑπάρχει πιά, πέρασε σὰν μπόρα μαζὶ μὲ τὴν ἀθεΐα, μὲ τὴν σκληρότητά του. Οἱ ἐκκλησίες ἄνοιξαν! Μὰ ἡ Ἀλβανία μένει τὸ ἴδιο σκληρή. Ἡ αὐτονομία δὲν δόθηκε ποτέ. Τὰ στόματα πρέπει νὰ κλείσουν, οἱ σημαῖες νὰ κατεβοῦν, οἱ Ἕλληνες νὰ φύγουν. Ἔτσι θέλουν οἱ γείτονες. Τὸ πλήρωσε μὲ τὴ ζωὴ του ὁ Ἀριστοτέλης Γκούμας, γιατί ὁ Θεὸς τοῦ ἔδωσε καρδιὰ ἑλληνική. Τότε ἦταν τὸ 2010, σήμερα τὸ 2018, μὰ τίποτε δὲν ἄλλαξε, δολοφονικὲς σφαῖρες πνίγουν κάθε φωνή, κατεβάζουν κάθε σημαία. Γ’ αὐτὴ τὴ σημαία, μὲ τὸ κατάλευκο σταυρό, ἔπεσε νεκρὸς ὁ Κωνσταντῖνος Κατσίφας. Ἔπεσε γιὰ τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἑλλάδα, μὰ κι ἂν πέθανε ζεῖ γιατί κέρδισε τὸ στεφάνι τοῦ μαρτυρίου.

Ἡ Βόρειος Ἤπειρος εἶναι Ἑλλάδα, εἶναι αὐθεντική. Αὐτὴ ἡ γῆ γεννᾶ ἀκόμη Ἐθνομάρτυρες. Εἶναι καθαρὴ μὰ βασανισμένη.

Τὰ πρωτόκολλα πτώχευσαν, ὁ λαὸς στενάζει, ἡ αὐτονομία γράμμα κενό. Μία λύση μόνο μένει, ἡ Ἕνωση μὲ τὴν Ἑλλάδα! Ἄμποτε νὰ τὴ δώσει ὁ Θεός.