Η «ΟΜΟΝΟΙΑ» ΚΑΙ Η «ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΛΛΑΔΑ» ΔΕΝ ΥΠΟΚΛΙΘΗΚΑΝ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥΣ!

Ο μόνος που ανταποκρίθηκε ήταν ο «Βορειοηπειρωτικός Σύλλογος Αθήνας», αν και περιορισμένες οι προσκλήσεις, σε σύγκριση με άλλες χρονιές! Έχω μεν υπόψη τον «μη αναθεωρητισμό» του κ. Πρωθυπουργού, αλλά μετά από 100 χρόνια της «Συνθήκης της Λοζάννης», ίσως δικαιολογούνταν και κάποια διαφορετική ερμηνεία!

     Μετά από 110 χρόνια όμως δε μοιάζει περίεργο να μη τολμάς ή να μη θέλεις να μνημονεύσεις εκείνους που θυσιάστηκαν αγωνιζόμενοι στα πεδία μαχών, ώστε να μη αποβάλλονταν η κοινότητά μας από τον Εθνικό κορμό;  Μήπως οι Αλβανοί συμπατριώτες μας έχουν δίκιο που μας αποκαλούν απόγονους πρώην κολίγων; Δηλαδή για όλους αυτούς που βλέπουμε στην φωτογραφία και αυτούς που δεν χώραγε η φωτογραφία, έκλεισε ο κύκλος, τους απαρνούμαστε;

     Δε λέγω να μη σεβόμαστε την αλβανική επικράτεια (στην οποία περάσαμε περίπου 50 χρόνια ζωής και συνεχίζουμε), με τα καλά της και τα κακά της, καθώς υπάρχει και αντίλογος. Αν στην Ελλάδα π.χ. είχε κυριαρχήσει ο κομμουνισμός άραγε τα «κακά» της θα ήταν καλύτερα απ’ ότι της Αλβανίας; Οπότε επειδή γίνεται λόγος για επέτειο μνήμης, καθώς δε μνημονεύουμε ούτε τα θύματα της δικτατορίας (μάλλον την καταδικάζουμε, αλλά εντός του πλαισίου που την καταδικάζουν και οι Αλβανοί), μήπως κάποιοι εννοούν ότι η ιστορία μας λαμβάνει σάρκα και οστά από το 1944 μέχρι το 1990, ενώ αυτοί που γράφουν ή συμμετέχουν στην ιστορία από το 1990 και μετά, όλα τα κακά τα φορτώνουν στους Αλβανούς, όταν αυτά τα «κακά» της 33χρονης περιόδου φέρνουν και την δικιά τους σφραγίδα; Αναφέρω τα όπως πιο πάνω, καθώς κάποιοι σχολιαστές, κυρίως από την Ελλάδα, αντί να προσγειωθούν στα «λάθη» που έγιναν η αιτία να αδειάσουν τα χωριά μας, επίσης με το τι πρέπει να γίνει, τα σχόλιά τους μόνο ερεθίζουν. 

     Τέλος για να επανέλθω στο θέμα περί μνημόνευσης, υπενθυμίζω στους αναγνώστες ότι εκτός από τους περίπου 10.000 ομογενείς και εθελοντές που συμμετείχαν στον αυτονομικό στρατό, συμμετείχαν και 400 Κρητικοί εθελοντές, τους απογόνους των οποίων όχι μόνο είχαμε χρέος να τους τιμήσομε, αλλά ούτε που τους μνημονεύσουμε.

     Τι μας γνωστοποιεί ένα απόσπασμα από ιστορική μελέτη ενός σεβάσμιου συμπατριώτη μας, νυν προέδρου του Ι. Β. Ε. Ιωαννίνων, του Νικολάου Υφαντή, μελέτη που παρουσίασε σε επιστημονική επετηρίδα «Βορειοηπειρωτικά», το 2022!

Κρητικοί εθελοντές στη Βόρειο Ήπειρο!

     Στις 22 Μαρτίου του 1914 έφτασαν στο Αργυρόκαστρο 130 Κρητικοί, υπό την αρχηγία του βουλευτή Σφακίων Ιωσήφ (Σήφη) Αναγνωστάκη. Το εθελοντικό αυτό σώμα αναχώρησε για το Λεσκοβίκι. Λίγες μέρες αργότερα ‘έφτασαν άλλοι 70 εθελοντές.

     Ο Σήφης Αναγνωστάκης σε άρθρο του στο περιοδικό «Κρήτη» την Πρωτοχρονιά του 1961 με τίτλο «αγώνες Κρητών έξω από την Κρήτη» παραθέτει και τα ονόματα των Κρητικών οπλαρχηγών που πολέμησαν στη Βόρειο Ήπειρο. Στο σώμα με διοικητή τον ίδιο, αρχηγοί ήταν ο Στυλιανός Κριαράς, Γεώργιος Αναγνωστάκης, Γρηγόρης Παπαδάκης, Στρατής Κούνδουρος και Παύλος Δασκαλάκης.

     Στο δεύτερο σώμα  που έφτασε στη Β.Ήπειρο στις 26 Μαρτίου, αρχηγοί ήταν ο Παναγιώτης Γερογιάννης, Νικόλαος Μακορώλης, Μαντάς Μπίρης, Κωνσταντούλης, Πατροκαλάκης και Εμμανουήλ Ποντικάκης.

     Στις 9 Απριλίου έφτασαν στη Σαγιάδα άλλοι 120 Κρητικοί με επικεφαλής τους Μανούσο Παπίλαρη, Γρηγόριο Νικηφοράκη, Κατσιά, Πωλογεώργη, Μ. Μελαδάκη, Μιχαήλ Καπετανάκη, Δ. Ζουρδιανό ή Χατζηδάκη, Αναστάσιο Χορμπίτη, Γ. Πετροπουλάκη και τον οπλαρχηγό, ιερομόναχο της Ιεράς Μονής Αρκαδίου Διονύσιο Ψαρουδάκη.

     Μεγάλος ήταν ο ενθουσιασμός στην Κρήτη υπέρ της Βορείου Ηπείρου. Τη συγκρότηση των εθελοντικών σωμάτων την είχε αναλάβει ο πολιτευτής Σφακίων Μανούσος Κούνδουρος.

     Ο Αντώνιος Μιχελιδάκης, πρόεδρος της Κριτικής Βουλής και μετέπειτα Υπουργός της Ελληνικής Κυβέρνησης, με φλογερά άρθρα του παρότρυνε τους συντοπίτες του να συμμετέχουν στον αγώνα της Βορείου Ηπείρου, της «αδερφής της Κρήτης, όπως την αποκαλούσε. Τον Μάρτιο του 1914 έγραφε στην εφημερίδα «Ίδη»: «Εις τον μάλιστα ου μόνον δικαιολογημένον αλλά και επιβαλλόμενον αγώνα, τον οποίον ανέλαβε η ελληνική Ήπειρος, ήτο επόμενον να συντρέξει και η Κρήτη. Και όφειλε να μη υστερήσει εις την ευγενή τούτην πάλην ομοίμων ομοφύλων αγωνιζομένων, αυτό τούτο υπέρ βωμών και εστιών…Αλλά δεν πρέπει να αρκεσθώμεν μόνο εις τους ανδρών ενίσχυσιν του αδελφικού αγώνος. Ας συντρέξομεν και δια χρηματικών. Ας συντρέξωμεν και δια χρηματικών μέσων και οσηδήποτεε και αν αποβεί η παροχή μας, μη λησμονώμεν το ομηρικόν «δόσις ολίγη τε φίλη τε». Η συμβολή των Κρητικών στον αυτονομιστικό αγώνα της Βορείου Ηπείρου  ήταν τεράστια και πολλοί από αυτούς έχασαν την ζωή τους στα μαρτυρικά χώματά της. Ειδικά στη μάχη του Σάλεσι (Απρίλιος 1914), οι Κρητικοί είχαν να αντιμετωπίσουν εκτός από τους Αλβανούς άτακτους, 400 Αλβανούς χωροφύλακες με αρχηγούς Ολλανδούς αξιωματικούς αλλά και αιμοβόρους Αλβανούς λήσταρχους, όπως τον Σαλή Μπούτκα που είχε καταστρέψει την Μοσχόπολη. Εκεί  έπεσαν ηρωικά πολλοί επιφανείς Κρητικοί αγωνιστές. Ο Σπ. Λαμπρίδης χαρακτηρίζει τη μάχη αυτή ως «μάχη των Κρητών». Μετά την πανωλεθρία που υπέστησαν εκεί οι Αλβανοί ζήτησαν εσπευσμένα από τη Διεθνή Επιτροπή ανακωχή, την οποία η κυβέρνηση του Αργυροκάστρου αποδέχτηκε και με επείγον τηλεγράφημα διατάχθηκε η παύση του πυρός σε όλα τα μέτωπα.

     Αυτή ήταν η συμπαράσταση της Κρήτης στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Βορείου Ηπείρου! Όπως το 1821 οι «Άνω Ηπειρώτες» αγωνιστές έσπευσαν στην Κρήτη για να διώξουν τον Τούρκο καταχτητή και να την εντάξουν στο υπό σύσταση ελληνικό κράτος, πέφτοντας ηρωικά 338 απ’ αυτούς στο «Φραγκοκάστελλο», έτσι και οι Κρητικοί αγωνιστές δεν αψήφησαν τις εντολές και τα εμπόδια που τους επέβαλε ο τότε Κρητικός Πρωθυπουργός, πολλοί απ’ αυτούς πολέμησαν ηρωικά και έπεσαν μαχόμενοι για την Αυτονομία της Βορείου Ηπείρου.

Τηλέμαχος Λαχανάς

Στην παρακάτω Φωτογραφία απεικονίζεται η προτομή του 25χρονου Κρητικού οπλαρχηγού Μιχαήλ Ιωάννη Μελαδάκη, πεσών τη 24^η Απριλίου 1914, στο Νικολίτσι Κορυτσάς.