Φυγάδες πρός την Ἑλλάδα

Ἔχουν περάσει 2 χρόνια ἀπό τό περίφημο «ἄνοιγμα» τῆς Κακαβιᾶς ὅπως τό διατυμπάνιζε ὁ ὙπΕξ τοῦ ΠΑ.ΣΟ.Κ. κ. Παπούλιας, τό ὁποῖο τάχα, θά βελτίωνε τήν κατάσταση τῶν Βορειοηπειρωτῶν καί θά μποροῦσαν νά ἐπικοινωνοῦν μέ τή Μάνα Ἑλλάδα….Ἄμ δε,…τίποτε δέν ἄλλαξε, ἀπεναντίας συνέχιζε τό στυγνό καθεστώς τοῦ Ἀλία καλά νά κρατεῖ…Αὐτό τό ἀπεδείκνυε ἡ πορεία θανάτου πολλῶν φυγάδων πού κατάφερναν νά περνοῦν τά ἠλεκτροφόρα σύρματα. Γιά πρώτη φορά στίς 23 Δεκεμβρίου 1987 κατάφεραν καί γυναῖκες νά περάσουν στήν Ἑλλάδα (φωτό 1), οἱ δυό ἀδερφές Γεωργία  καί Κλεοπάτρα Παπαγιάννη 21 καί 23 ἐτῶν ἀπό τό Γεωργουτσάτες. Στήν συνέντευξη τύπου πού ἔδωσαν στά γραφεῖα τῆς Σ.Φ.Ε.Β.Α. στήν Ἀθήνα λίγες ἑβδομάδες ἀργότερα περιέγραψαν μέ συγκλονιστικό τρόπο τήν περιπετειώδη φυγή τους μέσα στά χιόνια μέ τό δηλητήριο ἕτοιμο…., καθώς καί τά πάνδεινα πού περνοῦσαν στόν σοσιαλιστικό «παράδεισο» τῆς Ἀλβανίας, αἰτία πού τούς ἀνάγκασε μέσα στό χειμώνα νά ἀφήσουν συγγενεῖς καί μέ κίνδυνο τῆς ζωῆς τους νά περάσουν στήν Ἑλλάδα. Ἀπό ὅσα εἶπαν τότε, ἀξίζει νά θυμηθοῦμε κάποια ἐνδιαφέροντα….

Α.      Τό καθεστώς πρίν διαφύγουν, ἐπειδή ἔκαναν τό λάθος νά ρωτήσουν ἄνθρωπο τῆς περιοχῆς γιά τά μέρη ἀπ’ ὅπου σκέφτονταν νά φύγουν, ἀφοῦ τίς «περιποιήθηκαν» στό Sigurimi, τίς ζήτησαν νά κατασκοπεύουν τόν Ἕλληνα ὑπάλληλο τῶν ἑλληνικῶν ταχυδρομείων ὁ ὀποίος τρεῖς φορές τήν ἐβδομάδα ἔκανε τό δρομολόγιο Γιάννενα – Ἀργυρόκαστρο γιά νά πάρει τήν ἀλληλογραφία. Ἐπειδή δέν μποροῦσαν νά κάνουν ἀλλιῶς, τούς περίμενε ἄλλωστε ἡ ἐξορία, ὅταν τόν συνάντησαν, τοῦ ζήτησαν κάποιες συγκεκριμένες πληροφορίες, ἐκείνος πρόθυμα τίς ἔδωσε ὁ ἄνθρωπος. Μίλησαν στήν συνέχεια στήν Ἀσφάλεια, κι ἐκεῖ ἀποκαλύφθηκε ὅτι  οἱ Ἀλβανοί γνώριζαν τά πάντα γιά τόν ὑπάλληλο καί ὅπως οἱ ἴδιοι ὁμολόγησαν στίς κοπέλες, «…τά μάθαιναν ἀπό δικούς τους ἀνθρώπους στά…Γιάννενα» ….δυστυχῶς. Τήν τελευταία φορά πού τό πράγμα τοῦ χαφιέ εἶχε γίνει ἀφόρητο, ζήτησαν ἀπό τόν ἕλληνα ὑπάλληλο νά τίς πάρει μαζί του…ἀλλά ἐκεῖνος ἀρνήθηκε γιατί «….τινάζουν καί τά καθίσματα ἀκόμα τοῦ αὐτοκινήτου στά σύνορα καί ἐλέγχουν τά πάντα, δέν μπορῶ».

Β.      Ὅταν  δραπέτευσε ὁ ἀδερφός τους Βαγγέλης τό 1977 σέ ἡλικία 14 ἐτῶν μέ ἕναν συνομήλικό του καί πῆγε ἀμέσως στό Τέξας, τό Sigurimi ὑπέθεσε ὅτι ὅλο αὐτό τό εἶχε κανονίσει ἡ Ἀθηνᾶ Στούπη, ἡ ἀδερφή τῆς γιαγιά τους, ἡ ὁποία πέθανε νεώτερη καί ἄφησε τήν κόρη της καί μητέρα τῶν κοριτσιῶν Μαριάνθη νά τήν μεγαλώσει ἡ ἀδερφή της Ἀθηνᾶ, καθιστώντας την ἔτσι πραγματική γιαγιά τῶν κοριτσιῶν. Ἡ Ἀθηνᾶ ὑπηρετοῦσε σέ ἕναν μεγαλογιατρό πού εἶχε ἀδέρφια στήν Ἀμερική καί ἐπικοινωνοῦσαν καί ἔτσι ἤξερε τό θέμα. (Φωτό), (γραπτή μαρτυρία Θ.Π.)

Ἀπό συνέντευξη Κλεοπάτρας Παπαγιάννη Ἰανουάριος 1988

«…..Μόλις ἔφυγε ὁ ἀδερφός μας τό 1977 τό σπίτι μας ἦταν διαφορετικό ἀπό  τά ἄλλα τοῦ χωριοῦ. Λεγόμασταν μέ μία λέξη: Θιγμένοι. …… ἤμασταν μία οἰκογένεια ἐναντίον τοῦ κόμματος. Ἐγὼ ἤμουν  μικρή 12 χρόνων καί ἡ ἀδερφή μου ἤταν 10. ἐμένα ἦρθε ἡ Ἀστυνομία στό σπίτι μέ πῆρε καί μέ πήγε κάτω, μοῦ ἔκαναν ἀνακρίσεις, ἄσχετο ἐγώ πού δέν καταλάβαινα τίποτε, μοῦ ἄλλαζε τή γνώμη καί μοῦ ἔλεγε πότε ἔφυγε ὁ ἀδερφός; ἐσύ ἤξερες; ἄσχετο ἐγώ πού δέν ἤξερα τίποτα. Καί μέ ἀνάγκαζαν νά ἔγραφα ότι ἤξερα. Μετά ἀπό τούτο ἐδῶ πήραν τήν μάνα μου, πήραν τόν πατέρα μου, αὐτοί δέν ἤξεραν τίποτα, σχεδόν ἀπολύτως τίποτα. Μετά πήραν τήν γιαγιά μου γιατί ἐκεί ὁ ἀδερφός μου κοιμόταν πολλές φορές, δέν ἐρχόταν σπίτι. Πήγαν στήν γιαγιά καί τήν ἀνάγκασαν νά τούς πεῖ ότι ……ἤξερε, ἤξερε πού πάει καί γιατί ἔφυγε, τῆς ἔκαναν πολλές ἀνακρίσεις καί τήν ἀνάγκασαν ὕστερα καί τῆς εἴπαν ὅτι  αὕριο  νά ἔρθει στό Ἀργυρόκαστρο  καί θά σοῦ βάλουμε ( τό ρεῦμα ) στό κεφάλι τῆς εἴπαν … νά  μαρτυρήσεις. Αὐτή φοβήθηκε κι ἔκανε μία τραγική πράξη στόν ἐαυτό της. Πάει σπίτι καί μέ τόν φόβο πού εἶχε στήν καρδιά, ἀλείφτηκε μέ πετρέλαιο καί κάηκε. Τραβήξαμε πολλά, πάρα πολλά ὡς τήν τελευταία ὥρα πού κινήσαμε νά φύγουμε…..»