Ἀφιέρωμα στὸν Χρηστάκη Ζωγράφο: 200 ἔτη ἀπὸ τὴν γέννηση ἑνὸς Ἐθνικοῦ Εὐεργέτου ἀπὸ τὴν Βόρειο Ἤπειρο

Συμπληρώνονται αὐτὸν τὸν Δεκέμβριο τοῦ 2020 τὰ 200 ἔτη ἀπὸ τὴν γέννηση ἑνὸς σπουδαίου Ἐθνικοῦ Εὐεργέτη, καταγομένου καὶ αὐτοῦ ἀπὸ τὸν χῶρο τῆς σημερινῆς Βορείου Ἠπείρου (ἑνιαίας Ἠπείρου τότε). Τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1820 στὸ Κεστοράτι Ἀργυροκάστρου γεννήθηκε ὁ Χρηστάκης Ζωγράφος, ποὺ θὰ προσέφερε στὸ Ἑλληνικὸ Ἔθνος πολλά, σὲ οἰκονομικὸ ἐπίπεδο καὶ στὸν ἐκπαιδευτικὸ τομέα.

Στὸν χῶρο τῆς Βορείου Ἠπείρου θὰ ζήσει ἕως τὸ 1833. Σημαντικὰ στοιχεῖα γιὰ τὴν πορεία τῆς ζωῆς του καὶ τὴν προσφορά του στὸν Ἑλληνισμὸ παραθέτει ἡ ὁμώνυμη Διδακτορικὴ Διατριβὴ τῆς Φωτεινῆς Λέκκα, στὸ Τμῆμα Ἱστορίας τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ποὺ παρουσιάστηκε στὸν Βόλο τὸ 2016. Εἶναι συγκινητικὸ νὰ παρακολουθεῖ κανεὶς τὴν πορεία ἑνὸς ἁπλοῦ Ἕλληνος τῆς φτωχῆς καὶ ὀρεινῆς Ἠπείρου, ποὺ διακρίνεται στὴν ἐπιχειρηματικὴ δράση καὶ τὶς οἰκονομικὲς κινήσεις, χωρὶς νὰ ξεχνᾶ τὸν τόπο του καὶ τὸ Ἔθνος του. Ἀξίζουν λίγα λόγια ἐδῶ γιὰ τὸν σπουδαῖο αὐτὸν Βορειοηπειρώτη Εὐεργέτη. Μετὰ τὶς βασικὲς σπουδὲς στὴν γενέτειρά του καὶ στὴν Ζωσιμαία Σχολὴ στὰ Ἰωάννινα, ἐργάστηκε κοντὰ στὸν ἐγκατεστημένο στὴν Κωνσταντινούπολη πατέρα του. 

Ἐπιχειρηματίας καὶ πατριώτης

Ἀπὸ τὰ ἐφηβικά του χρόνια ἔδειξε ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν χρηματιστηριακὸ καὶ τραπεζικὸ κλάδο, συνεταιριζόμενος μὲ τὸν συμπατριώτη τοῦ Μιχαὴλ Δήμου στὸν συνοικισμὸ Γαλατὰ τῆς Πόλης. Πεθαίνει ὁ συνεταῖρος καὶ ἡ Τράπεζα, στὰ χέρια τοῦ Χρηστάκη Ζωγράφου, ἐξελίσσεται σὲ μία ἀπὸ τὶς μεγαλύτερές τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Ἀποκτᾶ πλοῦτο καὶ τὸν ἀξιοποιεῖ σὲ ἀγαθοεργίες.

Μετὰ τὸ 1860 ὁ Ζωγράφος ἐπέδειξε μεγάλη δραστηριότητα, ὅπως ἐπισημαίνει ὁ καθηγητὴς Στέφανος Παπαγεωργίου, στὴν μελέτη του «Ἐθνικοὶ εὐεργέτες», ποὺ εἶχε ἐκδώσει ὁ Δῆμος Ἀθηναίων, «ὑπὲρ τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν ὁμογενῶν του. Συγκεκριμένα, ὑπῆρξε ἀπὸ τοὺς πρωτεργάτες τῆς κίνησης ποὺ στόχευε στὴν ἀνύψωση τῶν φιλολογικῶν σπουδῶν στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ διετέλεσε ἐπίτιμος πρόεδρος τοῦ Ἑλληνικοῦ Φιλολογικοῦ Συλλόγου».

Ἡ μεγάλη Ἐθνικὴ προσφορά του

Καταγράφουμε ἐδῶ μερικὲς ἀπὸ τὶς πολλὲς δωρεές του πρὸς τὴν Πατρίδα: 1.Διέθεσε μεγάλα ποσὰ ὑπὲρ τοῦ Ἑλληνικοῦ Φιλολογικοῦ Συλλόγου (γιὰ τὴν στήριξη καὶ διάδοση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης).

2. Στήριξε τὴν λαογραφικὴ ἔρευνα μέσα ἀπὸ τὶς ἐτήσιες χορηγίες τοῦ Ζωγραφείου Διαγωνίσματος.

3.Ἔδωσε χρήματα γιὰ τὴν προώθηση τῶν Ἑλληνικῶν γραμμάτων σὲ Μόναχο καὶ Παρίσι.

4.Ἵδρυσε Διδασκαλεῖα στὴν γενέτειρά του, τὰ φημισμένα Ζωγράφεια Διδασκαλεῖα στὸ Κεστοράτι Ἀργυροκάστρου, ἀρρένων καὶ θηλέων, πρὶν ἀκόμη δημιουργηθοῦν ἀνάλογα στὸ ἐλεύθερο Ἑλληνικὸ Κράτος. Ἡ παιδευτική τους ἐμβέλεια φαίνεται ἀπὸ τὸ ὅτι οἱ ἀπόφοιτοι γίνονταν διδάσκαλοι στὴν Ἤπειρο. 5.Ἵδρυσε τὸ Ζωγράφειο Γυμνάσιο στὴν συνοικία Σταυροδρόμι Κωνσταντινουπόλεως τὸ 1890. Ὁ Ζωγράφος ἀπεβίωσε τὸ 1896 ἀφήνοντας πίσω τὴν φήμη φιλογενοῦς πατριώτου καὶ ἀληθινοῦ εὐεργέτου τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Γιὰ αὐτὸ καὶ συγκαταλέγεται στὴν μεγάλη καὶ θαυμαστὴ χορεία τῶν Ἐθνικῶν Εὐεργετῶν ἀπὸ τὴν Ἤπειρο, νότιο καὶ βόρειο.

Γιὰ τὴν προσφορὰ του ὁ Χρηστάκης Ζωγράφος, μετὰ ἀπὸ πρόταση τοῦ σημαντικοῦ Πατριάρχου Ἰωακεὶμ Γ΄, ἀνεκηρύχθη Μέγας Εὐεργέτης τοῦ Γένους καὶ τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ υἱὸς του Γεώργιος (1863-1920) συνέχισε τὴν πατριωτικὴ δράση τοῦ πατέρα του. Ἀκολούθησε πολιτικὴ σταδιοδρομία καὶ μετὰ τὸν ξεσηκωμὸ τῶν συμπατριωτῶν του στὸ κυνικὸ καὶ ἀνθελληνικὸ Πρωτόκολλο τῆς Φλωρεντίας (Δεκέμβριος 1913) ἀνέλαβε Πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως τῆς Αὐτονόμου Βορείου Ἠπείρου (ὅπως τὸν βλέπουμε καὶ στὴν κλασικὴ ἱστορικὴ φωτογραφία τῆς ἐπετείου τῆς Αὐτονομίας μεταξὺ τῶν 2 Ἱεραρχῶν τῆς Βορείου Ἠπείρου.  Ἀκολούθως ἀνέλαβε καὶ Ὑπουργὸς Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος, τὸ 1915.

Γεώργιος Διον. Κουρκούτας

Καθηγητὴς φιλόλογος