Ἕνωση τῆς Βορείου Ἠπείρου μὲ τὴν Ἑλλάδα: Ἐθνικὸς στόχος ἢ πολιτικὴ πραγματικότητα;

Λίγα χιλιόμετρα βόρειά τῆς Θεσσαλονίκης στὸ συνοριακὸ σταθμὸ τῆς Γευγελῆς συναντᾶ κανεὶς τὴν πρώτη πινακίδα στὰ ἀλβανικά: “Maqedonia e Veriut” λοιπόν, ὡς ἀπόρροια τοῦ δώρου ποὺ ἔδωσαν τὰ Σκόπια στὴν ἀλβανική τους μειονότητα γιὰ νὰ στηρίξει τὴ συμφωνία τῶν Πρεσπῶν καὶ ἕνας ἀκόμη διεκδικητὴς τῆς ἱστορίας καὶ τῆς πατρίδας τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου προστέθηκε ἐπίσημα καὶ μὲ ἑλληνικὴ μάλιστα συνυπογραφῆ. Περνώντας λοιπὸν “Μέσα ἀπὸ τὴ Γῆ τῶν Σκιπιτάρων” ποὺ τὴν προσδιόριζε στὸ ὁμώνυμο ἔργο του ὁ Γερμανὸς συγγραφέας Κὰρλ Μέι τὸ 1870 στὴν περιοχὴ τῆς πόλης τῶν Σκοπίων, βλέπει τοὺς ἀλβανικοὺς μουσουλμανικοὺς πληθυσμοὺς νὰ κυριαρχοῦν σὲ μεγάλες περιοχὲς τριῶν κρατῶν-Τέτοβο στὰ Σκόπια, περιοχὴ βόρεια τοῦ Γενούσου ποταμοῦ στὴν Ἀλβανία, κοιλάδα τοῦ Πρέσεβο στὴ Σερβία-καὶ φυσικὰ στὴν ἀποσχισθεῖσα σερβικὴ ἐπαρχία τοῦ Κοσσυφοπεδίου. Συνεχίζοντας ΒΔ μετὰ τὴν Κροατία καὶ τὴ Σλοβενία καὶ φθάνοντας στὰ γερμανόφωνα κράτη ἀνακαλύπτει πολυπληθεῖς ἀλβανικὲς κοινότητες, κυρίως στὴν Ἐλβετία, μέχρι νὰ καταλήξει στὸ ἀλβανικὸ τζαμὶ στὸ Ντούισμπουργκ τῆς Γερμανίας, κοντὰ στὰ σύνορα μὲ τὴν Ὀλλανδία.

Ἔχοντας λοιπὸν μία Ἐλβετίδα καθηγήτρια Καλλιτεχνικῶν ἀπὸ τὴ Ζυρίχη πολλοὺς Ἀλβανοὺς μαθητὲς καὶ γιὰ νὰ τοὺς προσεγγίσει καλύτερα παιδαγωγικά, θέλησε νὰ ἐπισκεφτεῖ τὴν “πατρίδα” τους. Ταξίδεψε λοιπὸν μὲ τὸν Ἰταλὸ σύζυγό της φέτος τὸ καλοκαίρι καὶ βρέθηκε στὴν περιοχή τῆς...Κορυτσᾶς! Τὸ ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἀρχιεκτονικὴ καὶ τὴ ζωγραφική τους παρακίνησε νὰ ἀναζητήσουν τοὺς καταπληκτικοὺς βυζαντινοὺς ναοὺς τῶν χωριῶν τῆς περιοχῆς καὶ τὶς μοναδικὲς ἁγιογραφίες ποὺ ἀναφέρονταν στὸν πολὺ λεπτομερῆ καὶ ἐνημερωμένο γερμανικὸ ταξιδιωτικὸ ὁδηγό τους. Ὁδηγώντας στοὺς δύσβατους δρόμους τῶν χωριῶν, περπατώντας σὲ χωράφια καὶ βάλτους καὶ χάρη στὴν εὐγένεια καὶ τὴν ἀγάπη τῶν κατοίκων γιὰ τὸν τόπο τους, ἀνακάλυψαν καὶ θαύμασαν τὰ ἀνεκτίμητα αὐτὰ ἑλληνικὰ μνημεῖα. Ταυτόχρονα ἔγιναν μάρτυρες τῆς ἐγκατάλειψής τους καὶ τῆς προσπάθειας τοῦ ἀλβανικοῦ κράτους νὰ ἐξαφανίσει κάθε ἴχνος ἑλληνικῆς παρουσίας στὴ Βόρειο Ἤπειρο, εἴτε ἀφήνοντας τὰ νὰ ρημάζουν, εἴτε σβήνοντας τὶς ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς διαπράττωντας ἕνα τεράστιο ἔγκλημα κατὰ τῆς Παγκόσμιας Πολιτιστικῆς Κληρονομιᾶς. Πάντως διαπίστωσαν ὅτι ἐκεῖ ὅπως τοὺς εἶπε καὶ ὁ ἀνεπίσημος ντόπιος ξεναγός τους δὲν ὑπάρχει...”αλβανικὸς πολιτισμός”.

Πράγματι ὅταν κάποιος ἀγοράζει κάποιο τουριστικὸ πακέτο γιὰ τὴν Ἀλβανία, οὐσιαστικὰ δὲ βλέπει τίποτα ἀλβανικὸ ἀφοῦ συνήθως κατευθύνεται στὴ Βόρειο Ἤπειρο. Ξεκινώντας ἀπὸ τὶς ἀκτὲς τοῦ Ἰονίου μὲ τοὺς Ἁγίους Σαράντα, τὴν “ἑλληνικὴ” Χιμάρα, καὶ τὸ “βορειότερο ἑλληνικὸ χωριὸ” τὴ Νάρτα στὴν Αὐλώνα ὅπως ἀναφέρουν οἱ ξένοι ταξιδιωτικοὶ ὁδηγοί, συνεχίζοντας γιὰ τὸ πανέμορφο Ἀργυροκάστρο καὶ φθάνοντας στὴ Μοσχοπόλη καὶ τὴν Κορυτσὰ ἔχει περάσει δεκάδες ἑλληνικὰ χωριὰ καὶ ἱστορικοὺς τόπους τοῦ Ἑλληνισμοῦ. Ἰδίως ἡ παρουσία τῶν μοναστηριῶν καὶ τῶν ἐκκλησιῶν ὁριοθετεῖ τὴν περιοχὴ καὶ θυμίζει τὸ πρόσφατο ἀμερικανικὸ σχέδιο στὸ Κοσσυφοπέδιο νὰ ἀποδώσει στοὺς Σέρβους τὴν περιοχὴ ὅπου ὑπάρχουν Ὀρθόδοξα μοναστήρια. Πέρα ὅμως ἀπὸ τὴ ζωντανὴ μνήμη, ὑπάρχει ἡ ἀγάπη τῶν κατοίκων γιὰ τὴν Ἑλλάδα ποὺ ξεπερνάει καὶ αὐτὴ τὸ γεωγραφικὸ περιορισμὸ τῶν 99 “μειονοτικών” χωριῶν. Γιὰ τοὺς παλαιότερους, ἡ ἀπελευθέρωση καὶ ἡ παρουσία τοῦ Ἑλληνικοῦ Στρατοῦ τὸ 1940-41 εἶναι ἡ πιὸ γλυκιὰ παιδικὴ ἀνάμνηση ἐλευθερίας καὶ ταυτόχρονα θαυμασμοῦ καὶ συμπόνιας γιὰ τοὺς Ἕλληνες στρατιῶτες. Μία νεότερη κυρία ἀπὸ αὐτὰ τὰ μέρη ποὺ ἀπαγορεύτηκε ἡ διδασκαλία τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ἤδη ἀπὸ τὴ δεκαετία τοῦ 1930, διηγήθηκε χαρακτηριστικὰ ὅτι τὰ τελευταῖα λόγια της μητέρας της ἦταν τὸ “Πάτερ ἠμών” στὰ ἑλληνικά. Τὴ γλώσσα ποὺ σήμερα σχεδὸν ὅλη ἡ νέα γενιὰ γνωρίζει ἢ θέλει νὰ μάθει.

Μετὰ ἀπὸ δεκαετίες διώξεων καὶ μαρτυρίου δημιουργεῖται λοιπὸν ἐκ τῶν πραγμάτων μία μεγάλη εὐκαιρία γιὰ τὸν Ἑλληνισμὸ τῆς Βορείου Ἠπείρου νὰ ὀρθοποδήσει, ἀρκεῖ νὰ ἀφυπνιστεῖ ὁ ἁπανταχοῦ Ἑλληνισμὸς καὶ νὰ δράσει καὶ τὸ ἐπίσημο Ἑλληνικὸ κράτος. Τὸ παρὸν ἐξαιρετικὸ διπλωματικὸ προσωπικό τῆς Ἑλλάδας στὸ χῶρο αὐτὸ καλεῖται νὰ ἀντιμετωπίσει τὸν πρωτόγονο καὶ ὑποκινούμενο ἀλβανικὸ ἐθνικισμὸ μὲ ἀποφασιστικὰ βήματα γιὰ τὴν προστασία τῆς ζωῆς, τῆς περιουσίας καὶ τῶν δικαιωμάτων ὅλων τῶν Βορειοηπειρωτῶν. Ὅπως εἶπε στὴν πρόποσή του ἕνας νεαρὸς οἰκογενειάρχης, στὸ πανηγύρι τοῦ χωριοῦ του στὴ Βόρειο ¨Ἤπειρο, ἀπευθυνόμενος στοὺς καλεσμένους ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα: “Νὰ εἴμαστε ἐνωμένοι”. Καὶ συνέχισε: “Οἱ ὀρεισίβιοι Ἀλβανοὶ ἀποζητοῦν τὴν Εὐρώπη. Ἐμεῖς ἐδῶ εἴμαστε Εὐρώπη”!

Φωτὸ 1 - Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίου Νικολάου Μοσχοπόλης

Φωτὸ 2 - Ἱερὸς Ναὸς Ταξιάρχη Μιχαὴλ Μοσχοπόλης