ΟΜΟΝΟΙΑ: 30 χρόνια στὴν ὑπηρεσία τοῦ Βορειοηπειρωτικοῦ Ἑλληνισμοῦ

Ἡ πτώση τοῦ τοίχους τοῦ Βερολίνου ἔφερε τὴν πτώση τοῦ ἀνατολικοῦ μπλόκ, ἔφερε καὶ τὶς ἀνακατατάξεις στὸ ἐσωτερικό τῆς χώρας τῶν ἀετῶν. Ἡ ὀργὴ μεγαλώνει καὶ τὸ μίσος ξεχειλίζει. Οἱ φοιτητὲς συνεχίζουν τὸν ἀγώνα. Ὁ λαὸς ζητάει ἀλλαγή, ζητάει δημοκρατία καὶ πιέζουν τὸν κομμουνιστὴ ἡγέτη Ραμὶζ Ἀλία, ὁ ὁποῖος ἀναγκάστηκε νὰ παραδεχτεῖ τὸν πολυκομματισμό. Ὡρίμασαν, πλέον, οἱ συνθῆκες ὥστε καὶ οἱ Ἕλληνες τῆς Ἀλβανίας, νὰ συσπειρώνονταν καὶ νὰ δημιουργοῦσαν τὴ δική τους ὀργάνωση.

Στὶς 11 Ἰανουαρίου 1991, στὴν Δερβιτσιάνη, ἵδρυσαν τὴ δική τους ὀργάνωση, τὴν ΟΜΟΝΟΙΑ, τὴν ὀργάνωση τῆς Ἐθνικῆς Ἑλληνικῆς Μειονότητας, κάνοντας πραγματικότητα ἕναν πόθο συγκεντρωμένο μέσα στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν Ἑλλήνων, ὅλων ἐκείνων ποὺ θυσιάστηκαν, ποὺ φυλακίστηκαν κι ἐξορίστηκαν, ποὺ ἐκτελέστηκαν καὶ χάθηκαν χωρὶς ἴχνος, χωρὶς τάφο, χωρὶς ὄνομα.

Στὶς 19 Φεβρουαρίου 1991 κατατέθηκε ἡ αἴτηση στὸ Ὑπουργεῖο Δικαιοσύνης καὶ στὶς 22 Φεβρουαρίου ὁ Ὑπουργὸς Δικαιοσύνης τῆς Ἀλβανίας παραδίδει τὴν ἀπόφαση τῆς ἵδρυσης. Ὁ ἀντίλαλος τῆς ἵδρυσης ξαπλώθηκε σὰν τὸ Πασχαλιάτικο ἄρωμα στὸν βορειοηπειρωτικὸ χῶρο, σὰν κεραυνὸς στοὺς ἐθνικιστικοὺς ἀλβανικοὺς κύκλους. Γιὰ πρώτη φορὰ οἱ Βορειοηπειρῶτες κοιτάχτηκαν στὰ μάτια. Μέσα τους ξύπνησαν τὰ μαθήματα τῶν προγόνων τους, ἡ ἀγάπη γιὰ τοὺς τυραννισμένους συμπατριῶτες τους, ἡ ἐπιθυμία γιὰ ἕνα καλύτερο αὔριο. Ἔδωσαν τὸ χέρι ὁ ἕνας στὸν ἄλλον, συσπειρώθηκαν καὶ βροντοφώναξαν γιὰ τὴν δική τους ὀργάνωση, τὴ δική τους φωνή, τὸ δικό τους ὅραμα καὶ σύμβολο.

Ἡ ἵδρυση τῆς ΟΜΟΝΟΙΑΣ ἦταν μία ἀναγκαιότητα. Αὐτὴ ἀναπτέρωσε τὶς ἐλπίδες τῶν πολυβασανισμένων καὶ καταπιεσμένων, ἀπὸ τὸ δικτατορικὸ καθεστώς, Βορειοηπειρωτῶν, γιὰ ἕνα καλύτερο μέλλον ποὺ θὰ ἐκπλήρωνε καὶ θὰ δικαίωνε τοὺς πόθους τῶν παππούδων καὶ προπαππούδων τους.

Ἡ 11η Ἰανουαρίου ἦταν τὸ γλυκοχάραμα ποὺ ἦρθε ν' ἀπαλλάξει τὴν Ε. Ε. Μειονότητα ἀπὸ τὸ βαθὺ σκοτάδι μίας 50χρονης νύχτας.

Τὰ πρῶτα ἀνακοινωθέντα

«Η ΟΜΟΝΟΙΑ ἱδρύεται νὰ ἐκπληρώσει ἕνα ἱερὸ ἰδανικό, νὰ δυναμώσει τὸ ἐθνικὸ καὶ δημοκρατικὸ φρόνημα, νὰ ὑπερασπίσει μὲ δημοκρατικὰ μέσα τὴν ἐθνικὴ ταυτότητα καὶ τὰ δικαιώματα τῶν Ἑλλήνων τῆς Μειονότητας, ὅπου κι ἂν βρίσκονται, τὰ ὁποία προβλέπονται στὸ νέο ἀλβανικὸ Σύνταγμα καὶ στὰ βασικὰ διεθνῆ ντοκουμέντα γιὰ τὶς ἐθνικὲς μειονότητες…», ἀναφέρεται στὴν πρώτη ἔκκληση τῆς Ὁμόνοιας.

«Νὰ εἴμαστε πραγματικὰ ἕνα γνήσιο ἑλληνικὸ κομμάτι στὸν τόπο τῶν προγόνων μας, μὲ πλήρη ἐπικοινωνία μὲ τὸ ἔθνος μας, κρίκος φιλίας μεταξύ τοῦ Ἑλληνικοῦ καὶ Ἀλβανικοῦ λαοῦ στὰ πλαίσια τῆς διαβαλκανικῆς καὶ Εὐρωπαϊκῆς Συνεργασίας. Νὰ εἴμαστε ἐλεύθεροι στὴν ἔκφραση καὶ ἀνάπτυξη τῆς ταυτότητάς μας, τῆς θρησκείας μας, τῆς γλώσσας μας. Ἐλεύθεροι νὰ χαιρόμαστε τὰ δικαιώματά μας…», τονίζεται στὸ πρῶτο ἐπίσημο ἀνακοινωθέν.

«Παιδιὰ τῆς ἑλληνικῆς μειονότητας ποὺ βρίσκεστε στὸ ἐξωτερικό, κυρίως στὴν Ἑλλάδα. Μὴ λησμονᾶτε τὰ σπίτια σας. Μὴ λησμονᾶτε τὴ μάνα καὶ πατέρα σας. Ἔχετε ἐδῶ τὴν ἀδερφὴ καὶ τὴ γυναίκα σας. Ἔχετε τὰ παιδιά σας. Εἶναι τὸ αἷμα σας. Τὸ αἷμα φωνάζει. Ὁ τόπος μας ἀπειλεῖται. Ὁ ὅρκος μας εἶναι ἕνας: «Ὀλοζωῆς ἐδῶ στὰ χώματά μας!» τονίζει στὴν ἔκκλησή της γιὰ ν' ἀποτρέψει τὸ μεγάλο κύμα φυγῆς καὶ τὴν ἀπειλὴ τῆς ἐκκένωσης τοῦ χώρου.

Ἡ φοβία καὶ οἱ ἀντιδράσεις

Μὲ αὐτὲς τὶς ἐκκλήσεις, μὲ αὐτὰ τὰ ἀνακοινωθέντα, ἡ ΟΜΟΝΟΙΑ μὲ ταχεῖς ρυθμοὺς ἐξαπλώθηκε σ' ὁλόκληρη τὴν Ἀλβανία καὶ μπόρεσε νὰ συσπειρώσει γύρω της ὅλους τούς Ἕλληνες, νὰ ἀναζωπυρώσει μέσα τους τὸ ἐθνικό τους φρόνημα, ποὺ μάταια τὸ εἶχε καταπνίξει τὸ δικτατορικὸ καθεστώς.

Αὐτὴ ἡ ἐκπροσώπηση φόβισε τοὺς Ἀλβανοὺς κυβερνῶντες καὶ τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1992 ψηφίζεται ὁ ἐκλογικὸς νόμος ὁ ὁποῖος δὲν ἐπιτρέπει τὴν Ὁμόνοια ὡς ἐκλογικὸ ὑποκείμενο στὶς δεύτερες πλουραλιστικὲς ἐκλογές, ἀφαιρώντας ἔτσι τὸ δικαίωμα τῆς ΕΕΜ ν' ἀντιπροσωπευτεῖ στὴν ἀλβανικὴ βουλή.

Ἡ Ὁμόνοια ἐπιμένει

Ἡ Ὁμόνοια, ὅμως ἐπιμένει. Στὶς 24 Φεβρουαρίου τῆς ἴδιας χρονιᾶς (1992) τὸ Ὑπουργεῖο Δικαιοσύνης ἐνέκρινε τὸ κόμμα Ἕνωση Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΑΔ) ποὺ στήριζε ἡ Ὁμόνοια καὶ στὶς κοινοβουλευτικὲς ἐκλογὲς τῆς ἴδιας χρονιᾶς ἀναδείξαμε 2 βουλευτές. Ἐνῶ στὶς ἐκλογὲς τῆς τοπικῆς αὐτοδιοίκησης τῆς ἴδιας χρονιᾶς 3 νομάρχες, 2 δημάρχους, 9 ἐπάρχους καὶ πάρα πολλοὺς νομαρχιακούς, δημοτικοὺς καὶ ἐπαρχιακοὺς συμβούλους. Αὐτὸ ἦταν μία μεγάλη νίκη.

Τὰ ὑπομνήματα, οἱ δηλώσεις, οἱ διαμαρτυρίες, σὲ τακτὰ χρονικὰ διαστήματα, ἐντὸς κι ἐκτὸς χώρας, ἔδειχναν τὸν παλμὸ τῆς Ὁμόνοιας. Ἔδειχναν τὴν σοβαρότητα, τὴν διορατικότητα, τὴν ἀγωνιστικότητα. Ἀποκορύφωμα αὐτῶν τὸ Ψήφισμα τοῦ 1993, μὲ 12 αἰτήματα ὅπου στάλθηκε σὲ ὅλους τους φορεῖς.

Τὰ τεράστια συλλαλητήρια τῆς 13ης Ὀκτωβρίου 1991 καὶ τῆς 23ης Φεβρουαρίου 1992 στοὺς Ἁγίους Σαράντα καὶ τῆς 10ης Αὐγούστου 1992 στὸ Ἀργυροκάστρο, ἡ ἀποχὴ ἀπὸ τὰ μαθήματα μαθητῶν καὶ δασκάλων, ἔφεραν σὲ πέρας τὸ ἄνοιγμα ἑλληνικῶν σχολείων στὶς πόλεις τῶν Ἁγίων Σαράντα, Δελβίνου καὶ Ἀργυροκάστρου καὶ στὰ χωριὰ μὲ μεικτὸ πληθυσμό: Ἑξαμίλια, Μετόχι, Μπίστρισσα καὶ ΜΤΣ.

Τὰ ὑπομνήματα καὶ οἱ διαμαρτυρίες ἀνάγκασαν τὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης καὶ τὸν ΟΑΣΕ νὰ ἐπισκεφτεῖ τὸ χῶρο μας. Στὶς 23 Ἰουλίου 1993 τὸ Εὐρωπαϊκὸ Κοινοβούλιο ἐξέδωσε τὸ Ψήφισμα γιὰ Πολιτιστικὴ καὶ Θρησκευτικὴ Αὐτονομία τῆς Ἑλληνόφωνης Μειονότητας στὴν Ἀλβανία.

Στὶς 27 Αὐγούστου 1993 οἱ Χιμαριῶτες στέλνουν στὸν Ὕπατο Ἁρμοστὴ τοῦ ΟΑΣΕ, κ. Βᾶν Ντὲ Στούλ, μία μακρὰ ἐπιστολὴ μὲ τὰ αἰτήματά τους, ὅπου προεῖχε τὸ αἴτημα τῆς ἐθνικότητας.

Ὁ ἀλβανικὸς ἐθνικισμὸς στὸ μεγαλεῖο του

Μὲ καχυποψία εἶδαν τὴν ἵδρυση καὶ τὴν ἀναβάθμιση τῆς Ὁμόνοιας οἱ ἐθνικιστικοὶ ἀλβανικοὶ κύκλοι οἱ ὁποῖοι ἄρχισαν ἕναν ὀργανωμένο καὶ μεθοδευμένο ἀγώνα ἐναντίον της μέχρι γιὰ νὰ τὴν διαλύσουν. Ἄρχισαν μία ἀνοιχτὴ ἐπίθεση κατηγορώντας την ὡς μία ὀργάνωση φασιστικὴ καὶ ἐθνικιστικὴ κι ἐξαπέλυσαν ἕνα κύμα βίας καὶ φοβέρας, πίεσης, κλεψιᾶς καὶ μέχρι βίας μὲ τὰ ὄπλα.

Καταστρέφουν τὰ γραφεῖα τῆς Ὁμόνοιας στοὺς Ἁγίους Σαράντα καὶ Ἀργυροκάστρο, καῖνε τὰ καταστήματα τῶν Ἑλλήνων ἐμπόρων, γιὰ νὰ δοθεῖ τὸ μεγάλο χτύπημα, ἡ μεγάλη βολὴ τὸν Ἀπρίλιο 1994. Μία βολὴ ποὺ εἶχε στὸ στόχαστρο τὴν ΟΜΟΝΟΙΑ, τὴν Ε. Ε. Μ., τὴν ἴδια τὴν Ἑλλάδα. Μία βολὴ ποὺ σήκωσε μέσα στὴ νύχτα ἀπ' τὸ φαγητὸ καὶ τὸ κρεβάτι δεκάδες Ἕλληνες τῆς Ἀλβανίας καὶ τοὺς ὁδήγησε στὰ κρατητήρια. Πού ἔβαλε στὸ ἑδώλιο τοῦ κατηγορούμενου καὶ δίκασε 5 ἡγέτες τῆς ΟΜΟΝΟΙΑΣ μὲ τὴν κατηγορία, ὅπως τόνισε ὁ ἀείμνηστος Θοδωρὴς Βεζιάνης τὴν ἡμέρα τῆς δίκης: «Σήμερα ἐμεῖς βρισκόμαστε στὸ ἑδώλιο τοῦ κατηγορούμενου καὶ δικαζόμαστε ὄχι γιατί διαπράξαμε κάποιο ἔγκλημα, ἀλλὰ ἁπλῶς ἐπειδὴ εἴμαστε Ἕλληνες».

«Αὐτὲς οἱ πράξεις ἀποτελοῦν κατάφωρη παραβίαση τῶν δικαιωμάτων τῶν ἐλευθεριῶν τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς Μειονότητας καὶ στοχεύουν νὰ φοβίσουν τὴν Ἐθνικὴ Ἑλληνικὴ Μειονότητα, νὰ τραβήξει χέρι ἀπ' τὰ δίκαια αἰτήματά της καὶ νὰ παρατήσει τὶς πατρογονικές της ἑστίες» ἀνάφερε μία ἀπὸ τὶς πολλὲς διαμαρτυρίες τῆς Ὁμόνοιας. Χάρη τῆς στάσης αὐτῆς, τῆς ἄρτιας στάσης τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, καὶ τὴν συμπαράσταση τοῦ ἁπανταχοῦ Ἑλληνισμοῦ, ποὺ βοήθησαν στὴν ἀποφυλάκιση καὶ ἀνέτρεψαν τὴν θανατικὴ ποινὴ τῶν 5 κατηγορουμένων.

Ὁ ἀγώνας συνεχίζεται

Χάρη σ' αὐτὲς καὶ σὲ τέτοιου εἴδους ἀπαντήσεις ἡ ΟΜΟΝΟΙΑ, ὁ Ἑλληνισμὸς βγῆκαν ξανὰ δυνατοί. Καὶ βγῆκαν δυνατοὶ γιατί ἡ Ὁμόνοια ἀνέβασε τὸ κύρος καὶ τὴν ὑπόληψή της διαμέσου τῆς πολιτισμένης ἐμφάνισης καὶ τῶν δημοκρατικῶν μορφῶν ἀπαιτήσεις τῶν δικαιωμάτων καὶ προστασίας τῶν συμφερόντων της ὄχι μόνον στὸ ἀλβανικὸ ἀλλὰ καὶ στὰ εὐρωπαϊκὰ πλαίσια.

Καὶ ὁ ἀγώνας συνεχίζεται. Τὸ Μάρτιο τοῦ 1999 τὸ Γενικὸ Συμβούλιο ἀναφέρει πὼς ἡ Ἐθνικὴ Ἑλληνικὴ Μειονότητα στὴν Ἀλβανία μέσω τοῦ πολιτικοῦ της φορέα, τῆς ΟΜΟΝΟΙΑΣ, ἐπιμένει ὅτι δὲν εἶναι διατεθειμένη, οὔτε νὰ λησμονήσει τὴν ἱστορία της καὶ τὰ ἱστορικὰ κεκτημένα ἀπὸ τοὺς διεθνεῖς ὀργανισμούς, οὔτε νὰ κάνει παραχωρήσεις, ἀλλά, σεβόμενη τὶς διεθνεῖς συμβάσεις καὶ ὀργανισμούς, ὅπως καὶ τοὺς θεσμοὺς τοῦ κράτους στὸ ὁποῖο ἀνήκει, θὰ ἀγωνίζεται γιὰ τὴν ἐπικύρωση καὶ ἔμπρακτη ἐφαρμογὴ τῶν δικαιωμάτων, ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καὶ ἐθνικῶν δικαίων. Θεωροῦμε, συνεχίζει ἡ δήλωση, ὅτι ἡ καλύτερη λύση τῶν ἐθνικῶν προβλημάτων εἶναι ἐκείνη ποὺ συνεπάγεται τήν ἀρχή τῆς αὐτοδιάθεσης τῶν λαῶν μὲ εἰρηνικὰ καὶ δημοκρατικὰ μέσα.

Τὸ 2000, βάσει τῶν διαμαρτυριῶν τῆς ΟΜΟΝΟΙΑΣ, γίνεται θρύψαλα ἡ μάσκα τῆς ἀλβανικῆς νοθείας καὶ βίας, τοποθετεῖται στὸ τραπέζι τῶν Εὐρωβουλευτῶν ὁ φάκελος Χιμάρα. Καταπέλτης ἡ Ἔκθεση τῶν Διεθνῶν παρατηρητῶν, γιὰ πρώτη φορὰ τὸ ΣΤΕΙΤ ΝΤΙΠΑΡΤΕΡ ἀναφέρεται στὴν ἔκθεσή του γιὰ τὴν καταπάτηση τῶν δικαιωμάτων τῆς Ε Ε Μ. Τὸ Συμβούλιο τῆς Εὐρώπης ἐπισημάνει: «Στὴ Χιμάρα ποὺ ζεῖ ἑλληνόφωνη Μειονότητα, τὸ τέλος τῆς καμπάνιας σημαδεύτηκε ἀπὸ ἐθνικιστικὲς ρητορικές, ἔλαβαν χῶρο σοβαρὲς παρατυπίες».

«Παρότι δὲν ὑπάρχουν πρόσφατες ἐπίσημες στατιστικὲς σχετικὰ μὲ τὸ μέγεθος τῶν διαφόρων ἐθνικῶν κοινοτήτων ἡ Ἑλληνικὴ κοινότητα εἶναι ἀρτιότερα ὀργανωμένη καὶ ἀπολαμβάνει τὴ μεγαλύτερη προσοχὴ καὶ στήριξη ἀπὸ τὸ ἐξωτερικό...», τονίζεται στὴν ἐτήσια Ἔκθεση Ἀμερικανικοῦ ΥΠΕΞ, γιὰ τὶς ἐθνικὲς καὶ φυλετικὲς μειονότητες.

Καὶ ὁ ἀγώνας συνεχίζεται.

Ἡ Ἐθνικὴ Ἑλληνικὴ Μειονότητα, μέσω τοῦ πολιτικοῦ της φορέα, τὴν ΟΜΟΝΟΙΑ, θὰ ἐπιμένει ὅτι δὲν εἶναι διατεθειμένη, οὔτε νὰ λησμονήσει τὴν ἱστορία της καὶ τὰ ἱστορικὰ κεκτημένα ἀπὸ τοὺς Διεθνεῖς Ὀργανισμούς, οὔτε νὰ κάνει παραχωρήσεις, ἀλλὰ σεβόμενη τὶς διεθνεῖς συμβάσεις καὶ ὀργανισμούς, ὅπως καὶ τοὺς θεσμοὺς τοῦ κράτους στὸ ὁποῖο ἀνήκει, θὰ ἀγωνίζεται γιὰ τὴν ἐπικύρωση καὶ ἔμπρακτη ἐφαρμογὴ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων καὶ ἐθνικῶν δικαίων.

Ἔκλεισαν τριάντα χρόνια ἀπὸ τὴν ἡμέρα τῆς ἵδρυσής της. Τριάντα χρόνια "ΟΜΟΝΟΙΑ". Τριάντα χρόνια ἀγώνα γιὰ τὴν κατοχύρωση καὶ διασφάλιση τῶν Δικαιωμάτων καὶ Ἐλευθεριῶν τῆς Ἐθνικῆς Ἑλληνικῆς Μειονότητας. Τριάντα χρόνια προσπαθειῶν γιὰ τὴν διαφύλαξη καὶ καλλιέργεια τῆς ἐθνικῆς μας ταυτότητας. Τριάντα χρόνια ἀνοδικῆς πορείας, συσπείρωσης ὅλων τῶν Ἑλλήνων στοὺς κόλπους της, ἀναγνώρισης ἐντὸς κι ἐκτός της χώρας, συνεργασίας βάση τῶν ἀρχῶν τῆς ἰσοτιμίας, ἰσονομίας καὶ τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων.

Μπορεῖ αὐτὸς ὁ ἀγώνας νὰ ἦταν πότε πιὸ ἔντονος, πότε πιὸ ἤπιος, ἀλλὰ ποτὲ δὲν σταμάτησε, διότι ΟΜΟΝΟΙΑ ἴσον ἀγώνας γιὰ τὰ ἐθνικά μας δίκαια.

Βαγγέλης Παπαχρῆστος