Εμπόδια στην σωστή πορεία και λειτουργία της οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ, από τα πρώτα της χρόνια

Από την ημέρα της ίδρυσης και έγκρισής της και στην πορεία της, η  θέση της οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ εδραιώνεται κανονικά. Αυτή ζητάει από την Αλβανική κυβέρνηση να υλοποιήσει το πρόγραμμά της που είναι η κατοχύρωση και διασφάλιση των δικαιωμάτων και ελευθεριών, η διαφύλαξη και η καλλιέργεια της εθνικής ταυτότητας, βάσει των διεθνών συμβάσεων, στα πλαίσια του αλβανικού συντάγματος, του Χάρτη του Ελσίνκι και των αρχών του ΟΑΣΕ. Έδωσε μεγάλη έμφαση στο σχολικό πρόβλημα, για ν' ανοίξουν ελληνικά σχολεία όπου υπάρχουν Έλληνες και συμπληρώνεται ο αριθμός των μαθητών, στο αίτημα της Χιμάρας για την επαναλειτουργία του ελληνικού σχολείου, την τακτοποίηση του περιουσιακού ζητήματος και τον αυτοπροσδιορισμό της εθνικής τους ταυτότητας κ. ά.  

Στις πρώτες ελεύθερες εκλογές η Ε.Ε.Μ. αντιπροσωπεύτηκε και ανάδειξε πέντε βουλευτές στην αλβανική βουλή.  Τους: Ανδρέα Ζαρμπαλά,  Γιάννη Γιάννη,  Γιάννη Γκιζέλη, Θωμά Μήτσιο και Παναγιώτη Μπάρκα. (αλφ. σειρά).

Από την αρχή, όμως, στην δύσκολη πορεία  της Ομόνοιας παρουσιάστηκαν πιέσεις και έκτροπα εκ μέρους της Αλβανικής κυβέρνησης και των κύκλων της, μα και δυσκολίες και ένας άτυπος ενστερνισμός εκ μέρους ελληνικών κυβερνήσεων κωλυσιεργώντας πολλές φορές στην επίλυση δίκαιων αιτημάτων των Βορειοηπειρωτών, πράγμα που ακολουθεί μέχρι τις μέρες μας, ιδίως με τους παρήλικες Βορειοηπειρώτες, μα και τον ασφαλιστικό νόμο που κατατάξει τους Βορειοηπειρώτες ως αλλοδαπούς.

Επίκαιρο είναι το Υπόμνημα του Γενικού Συμβουλίου της Ομόνοιας, τον Φεβρουάριο 1992, προς τον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, τον Πρωθυπουργό και τον Υπουργό Εξωτερικών, το οποίο παραθέτουμε, με λίγες αποκοπές:

«Αξιότιμοι Κύριοι.

Πέρασε ένας χρόνος από τη στιγμή που ιδρύθηκε και λειτουργεί στο χώρο της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας, αλλά και  όπου  ζουν Έλληνες στην Αλβανία η πολιτική οργάνωση ΟΜΟΝΟΙΑ.

Μέσα στο  διάστημα αυτό αγωνίστηκε για τα Εθνικά και ανθρώπινα δικαιώματα των Ελλήνων  της   Αλβανίας  και  τώρα  μπορούμε να πούμε ότι στον τομέα  αυτό διετέλεσε  αξιόλογο  έργο.  Και  πρώτα  -  πρώτα  μπόρεσε  να  συσπειρώσει   στους   κόλπους  της  όλους   τους Έλληνες  της   Αλβανίας,   πράγμα   που συνέβη για  πρώτη  φορά σε όλη την ιστορία της Ελληνικής  Μειονότητας   στην  Αλβανία. 

Σημαντική   ήταν η νίκη στις πρώτες Δημοκρατικές εκλογές  αφού κέρδισε πέντε έδρες   στο   αλβανικό  Πλουραλιστικό Κοινοβούλιο   γεγονός   που   την καταστούσε τρίτη πολιτική δύναμη στη χώρα αυτή.

Στη συνέχεια  όλο αυτό το διάστημα η ΟΜΟΝΟΙΑ ανέβασε το κύρος και την υπόληψή της διαμέσου της πολιτισμένης εμφάνισης και των Δημοκρατικών μορφών απαιτήσεις των δικαιωμάτων και προστασίας των συμφερόντων της όχι μόνο στα αλβανικά αλλά και  στα Ευρωπαϊκά πλαίσια.

Αποτέλεσμα της πάλης   και  του αγώνα της   ΟΜΟΝΟΙΑΣ   ήταν   η   διδασκαλία   της  Ελληνικής - Μητρικής   γλώσσας  σε  όλον  τον  κύκλο  του  οκτάχρονου   σχολείου,   όπως επίσης και το άνοιγμα Ελληνικών σχολείων στην πόλη του Δελβίνου και σε τέσσερα άλλα χωριά.

Αξιόλογη   ήταν   η   συνεισφορά   της   οργάνωσης  και στο θέμα της  λειτουργίας των εκκλησιών της,  όπως και στην διοργάνωση διαφόρων θρησκευτικών τελετουργιών.

Επίσης   στο    θέμα της ελεύθερης επικοινωνίας με τον εθνικό κορμό έγιναν σημαντικά βήματα μπροστά αφού   παραχωρείται   πια   ετήσια βίζα στους Ομογενείς μολονότι  το θέμα αυτό δε λύθηκε ολοκληρωτικά και ακόμα δεν μπορέσαμε να καταλάβουμε τους λόγους.

Με πίκρα,  όμως,  πρέπει   να πούμε πως   από   τις πρώτες μέρες της ίδρυσης της Οργάνωσης,   μας   περιτύλιξε η αμφιβολία   και   η αμφισβήτηση,   που   καμία   φορά έφταναν  μέχρι τις ανοιχτές πιέσεις, όπως   λόγω χάρη   να μην κατεβαίνουμε με Βουλευτές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ αλλά να εκπροσωπούμαστε διαμέσου άλλων κομμάτων και συγκεκριμένα του Δημοκρατικού. Στη   συνέχεια   διάφορα   στοιχεία   άγνωστης   για   μας   ταυτότητας,   κινήθηκαν όλο αυτό   το διάστημα  με  μοναδικό στόχο  τη διάσπαση της Οργάνωσης   και   την εκτροπή της από το πρόγραμμα,  το καταστατικό και τις νόμιμες μορφές διεκδίκησης των αιτημάτων μας…

Με πίκρα θα διαπιστώναμε  ότι κάποια συμφέροντα θίχτηκαν με την εμφάνιση της οργάνωσης ΟΜΟΝΟΙΑ στην Αλβανία… Απευθύνουμε το παρόν υπόμνημα προς  ΕΣΑΣ σαν τελευταία διαμαρτυρία, έχοντας κατά νου ένα και μόνο στόχο: Να σώσουμε την οργάνωση, τον μοναδικό εκφραστή των Ελλήνων της Αλβανίας, την ίδια την μειονότητα, αλλά και κάτι άλλο πιο σημαντικό: Για να κρατήσει ο καθένας την ευθύνη του σε τούτες τις δύσκολες στιγμές,  για το εθνικό θέμα που λέγετε Βορειοηπειρωτικό».

Βαγγέλης Παπαχρήστος