25η ΜΑΡΤΙΟΥ 1994, Η ΕΘΝΙΚΗ ΜΑΣ ΕΟΡΤΗ ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ

Κλείνουν ἐφέτος 200 χρόνια ἀπὸ τὴν ἐθνική μας Παλιγγενεσία. Δύο ἐκατονταετίες πού ἡ Ἑλλάδα κέρδισε τὴν ἀνεξαρτησία της, τὴν ἐλευθερία της, τὴν ὀντότητά της. Καὶ ἡ μέρα αὐτὴ ἦρθε μὲ σκληροὺς ἀγῶνες, μὲ πολὺ αἷμα, μὲ τὸ μεγάλο σύνθημα: «Λευτεριὰ  ἢ θάνατος». Νὰ γιατί ὁ πανταχοῦ  Ἑλληνισμὸς θὰ γιορτάσει ἐφέτος  μὲ κατάνυξη, μὲ εὐλάβεια, μὲ ὑπερηφάνεια τὴν 200η ἐπέτειο.

Οἱ Βορειοηπειρῶτες γιὰ πολλὰ χρόνια, μὰ ἰδίως στὰ χρόνια τῆς κομμουνιστικῆς δικτατορίας, στερήθηκαν ὄχι μόνον νὰ γιορτάζουν τὶς ἐθνικές τους ἑορτές, ἀλλὰ οὔτε κάν νὰ τὶς ὑπενθυμίζουν. Φαινόμενα ποὺ ἐκδηλώθηκαν καὶ στὰ πρῶτα χρόνια τῆς δημοκρατίας στὴν Ἀλβανία, ἰδίως τὸ 1993-1994 χρονιὲς μὲ πάρα πολλὰ ἔκτροπα εἰς βάρος τῶν Βορειοηπειρωτῶν, χρονιὰ -1994- ποὺ ἀποκορυφώθηκαν τὰ ἔκτροπα μὲ τὴν Νύχτα τοῦ Ἁγίου Βαρθολομαίου, τὴν σύλληψη καὶ τὴν δίκη τῶν πέντε ἡγετῶν τῆς Ὁμόνοιας.

Μοῦ ἀποτυπώθηκαν τὰ συμβάντα τῆς ἐθνικῆς μας ἑορτῆς τοῦ 1994, πράγμα ποὺ τὰ ἀποτύπωσα μὲ τὴν παρακάτω περιγραφὴ στὸ βιβλίο μου «Μέρες ἀγωνίας».  

Μάρτιος τοῦ 1994. Παραμονὲς τῆς Ἐθνικῆς μας Ἑορτῆς. Σὲ ὅλες τὶς κοινότητες στάλθηκε εἰδικὸ ἔγγραφο: «Ἡ 25η Μαρτίου, ἡ Ἐθνική μας ἑορτή, νὰ γιορταστεῖ μεγαλοπρεπῶς. Μαζὶ μὲ τὴν ἀλβανικὴ νὰ ὑψωθεῖ καὶ ἡ ἑλληνικὴ σημαία...». Ἔγγραφο στάλθηκε καὶ στὸ τμῆμα Δημόσιας τάξης. Γιὰ τὴν παραχώρηση ἄδειας.

Ὅλα μὲ ἔγγραφα ἔγιναν. Μόνον τὸ τί θὰ λεγόταν δὲν στάλθηκε. Οἱ χαιρετισμοί. Οἱ ζητωκραυγές. Πότε θὰ χειροκροτούσαμε καὶ πότε θὰ σιωπούσαμε... Καὶ μετά σοῦ μιλοῦσαν γιὰ δημοκρατία!

Τὴν ἥμερά τῆς γιορτῆς, ὅλα τὰ ἀστυνομικὰ τμήματα, ἀδειασαν. Τὰ ἀστυνομικὰ ford περνοῦσαν ἀπὸ χωριὸ σὲ χωριό. Ἀπειλὲς καὶ φωναχτὰ ἀπὸ τοὺς ἀστυνομικούς. Διαμαρτυρίες ἀπὸ τὸν κόσμο...

Οἱ δραστηριότητες διακόπηκαν. Οἱ σημαῖες κατέβηκαν. Οἱ «δημοκράτες» ἔδειξαν τὸ ἀληθινό τους πρόσωπο.

Στὴν γραφικὴ πόλη τοῦ Ἰονίου, τοὺς Ἁγίους Σαράντα, ἦταν κάτι τὸ διαφορετικό. Δύσκολα νὰ τὸ ξεχάσει κανείς. Μισῆ ὥρα, προτοῦ ἀρχίσει ἡ δραστηριότητα, ἔξω ἀπὸ τὸ κινηματοθέατρο εἶχε συγκεντρωθεῖ πολὺ κόσμος. Ὅλοι οἱ Ἕλληνες τῆς πόλης. Κι ὄχι μόνον. Τὸ κορνάρισμα μερικῶν αὐτοκινήτων τράβηξε τὴν προσοχή τους. Τὸ μέρος γέμισε μὲ ἀστυνομικούς. Ὁ προϊστάμενος, μὲ τὸ κινητὸ τηλέφωνο στὸ χέρι, μέσα ἀπὸ τὸ ἁμάξι τῆς ἀστυνομίας, ἔδινε ὁδηγίες. Φαινόταν ἐκνευρισμένος. Φώναξε τὸν ὑπεύθυνό τῆς αἴθουσας:

-Σοῦ δίνω ρητὴ ἐντολή, νὰ μὴν τὴν ἀνοίξεις, γιατί θὰ βρεῖς τὸν μπελά σου.

Κατέβηκε ἀπὸ τὸ ἁμάξι, πλησίασε τοὺς διοργανωτὲς καὶ τοὺς εἶπε μὲ τόνο αὐστηρό:

-Πεῖτε στὸ κοινὸ νὰ διαλυθεῖ. Ἡ δραστηριότητα δὲν θὰ γίνει. Μὲ τὸ καλὸ γιὰ νὰ μὴν ἐπέμβουμε ἐμεῖς.

Οἱ διοργανωτές, μαζὶ μὲ τὸ βουλευτὴ Θωμὰ Μήτσιο, ἀντέδρασαν. Ὁ κόσμος ὀργίστηκε. «Τί συμβαίνει;». «Γιατί δὲν ἀνοίγουν τὴν πόρτα;». «Γιατί δὲν μᾶς ἀφήνουν νὰ γιορτάσουμε τὴν Ἐθνική μας γιορτή;». «Ποῦ εἶναι οἱ ὑποσχέσεις τους;». Μάταια ὅμως. Οἱ ἀστυνομικοὶ σχημάτισαν κλοιό. Θὰ γίνονταν μακελειό.

Τὸ νέο μήνυμα, σὰν ἠλεκτρικὸς σπινθήρας, διαπέρασε τὸ πλῆθος. Ἔγινε κατανοητό. Ἔτσι ἀθόρυβα. Μὲ τὴ γλώσσα τῶν ματιῶν. Μὲ τὴ γλώσσα τῆς καρδιᾶς.

Ὁ κόσμος κουνήθηκε. Πλάι-πλάι ὁ ἕνας στὸν ἄλλον. Μὲ τὸ κεφάλι ψηλά, μὲ τὰ χέρια σφιγμένα γροθιά, παρέλασε στὸν κυριότερο δρόμο τῆς πόλης. Μέχρι τὸ ἔμπα της. Ἐκεῖ ποὺ βρίσκονταν ἡ μικρὴ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους. Λίγοι ἀπὸ μέσα. Οἱ περισσότεροι ἀπ’ ἔξω.

Ἀπὸ τὸ μεγάφωνο ἀκούγονταν τὸ κήρυγμα τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ. Τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου. Ἀκούστηκε τὸ κήρυγμα τοῦ Κολοκοτρώνη,  τοῦ Παπαφλέσσα, τῆς Μπουμπουλίνας... Ἀκούστηκε ὁ ἐθνικὸς ὕμνος:

                        Σὲ γνωρίζω ἀπὸ τὴν κόψη

                        τοῦ σπαθιοῦ τὴν τρομερή...

Τὸ ἐκκλησάκι βούιξε. Ὁ χῶρος τριγύρω βούιξε. Οἱ ἀστυνομικοί, σὰν λυσσασμένα θηρία, πηγαινοέρχονταν. Ἔβριζαν. Παρατηροῦσαν. Σημείωναν.

Ὁ κόσμος, σὲ στάση προσοχῆς, τραγουδοῦσε. Ὃ ἀντίλαλος σκορπίστηκε σὲ ὁλόκληρη τὴν πόλη:

                    …Καὶ σὰν πρῶτα ἀντρειωμένη

                       Χαῖρε, ὢ χαῖρε λευτεριά.

Ἤμασταν ὅλοι ὑπερήφανοι.

Ὁ γιορτασμὸς τῆς Ἐθνικῆς μας Ἐπετείου στέφθηκε μὲ ἐπιτυχία.

Αὐτά, γιὰ νὰ μὴν τὰ ξεχνοῦμε, γιὰ νὰ μαθαίνουν οἱ νέοι πὼς ἕνας λαὸς μπροστὰ στὰ ἰδεώδη του δὲν ὑποχωρεῖ. Καὶ πὼς οἱ καταστάσεις δὲν ἄλλαξαν καὶ πολύ. Πώς ὁ τέως πρόεδρος τῆς ἀλβανικῆς δημοκρατίας, μετὰ τὰ γεγονότα μὲ τὴ δολοφονία τοῦ Κ. Κατσίφα,  πρότεινε νὰ μὴν ἐπιτραποῦν  ἐκδηλώσεις γιὰ τίς ἐθνικὲς ἑορτὲς τῆς Ἑλλάδος στὴν Ἀλβανία!!! Ἁπλῶς νὰ τὰ θυμούμαστε.

Βαγγέλης Παπαχρῆστος