Να γνωρίσουμε τα χωριά της Βορείου Ηπείρου: η Δούβιανη

Η Δούβιανη είναι ένα μικρό, αλλά όμορφο χωριό της Δρόπολης, που υπάγονταν στην επαρχία Κάτω Δρόπολης, σήμερα  στο Δήμο Δροπόλεως.

Είναι χτισμένη στους πρόποδες του Πλατυβουνίου , νοτίου του χωριού Σωφράτικα και βορείου  του Χασκόβου, με το οποίο το χωρίζει ο Μεγαλάκκος, περίπου 1-1.5 χμ. από το  δημόσιο δρόμο.

Το χωριό είναι χτισμένο σε μερικές ραχούλες  που αρχίζουν από τον Άι- Γιώργη και τον Άι- Θανάση και μέχρι τους πρόποδες του Μοναστηριού. Έως το 1990 είχε πληθυσμό περίπου 250 άτομα και περίπου 62 οικογένειες.  Το 2005 αριθμούσε  στο ληξιαρχείο 265 άτομα με περίπου 65 οικογένειες. Σήμερα, λόγω μετανάστευσης στην Ελλάδα ο αριθμός των κατοίκων είναι πολύ μικρός.

Ο Νικόλαος Κ. Παπαδόπουλος στο βιβλίο του για τη Δούβιανη άγραψε: « Εις το κέντρο της ωραίας και γραφικής επαρχίας της Δροπόλεως – Αργυροκάστρου, Βορείου Ηπείρου ευρίσκεται η ιστορική κωμόπολη  Δούβιανη, η οποία υπήρξε εστία λαμπράς ακτινοβολίας του ελληνικού πνεύματος  ιδιάζοντος Ηπειρωτικού πολιτισμού, ο οποίος εκαλλιεργήθη εις την επί  μακράς  δεκαετηρίδας» καθώς  «Είναι γνωστόν ότι το πρώτο σχολείο θηλέων ιδρύθη…εν Αθήναις το 1836….είναι όμως άγνωστον είς το Πανελλήνιον και την ιστορία  της  παιδείας, ότι τι το δεύτερον σχολείον θηλέων ιδρύθη είς την Δούβιανην το 1858. Τούτο και μόνον θα αρκεί να κατατάξει τη Δούβιανην μεταξύ των σπουδαιότερων κοινοτήτων του Οικουμενικού Ελληνισμού»

Στη Δρόπολη  πρώτη η Δούβιανη διέσπασε τα δεσμά της παραδόσεως και επέτρεψε την φοίτηση των κοριτσιών στο σχολείο. Έτσι για την αγωγή τους, από το 1858 λειτούργησε το Μοναστήρι ( ιδρύθηκε το 1089 ), της Δούβιανης ( άρχισε να χτίζεται το  1050 μ. .Χ.), η Υφαντουργική  Σχολή  μέχρι το 1885  απρόσκοπτος. 

Εκτός αυτής της σχολής που φοιτούσαν μόνον θήλυ ιδρύθηκε κατά το 1865 – 1870 και άλλη σχολή στην Κούλα.

Η εφημερίδα «Ανατολικός Αστήρ» της Κωνσταντινούπολης κατά το σχολικό έτος 1873-1874 έγραφε: « Οί μαθηταί  της Σχολής Δούβιανης του ελληνικού και συνδιδακτικού τμήματος ηδοκικασαν εις τα εξετάσεις, οι δε του Αλληλοδιδακτικού, αναλόγως της ηλικίας και των δυνάμεων αυτών, ανέγνωσαν ευκρινώς και απεστήθισαν  επιτυχώς τα διδαχθέντα μαθήματα».

Με την ίδρυση του πρώτου  σχολείου θηλέων στη Δούβιανη, που είναι το πρώτο για το θηλυκό γένος σε όλη την Ήπειρο και την Αλβανία, ο γυναικείος αναλφαβητισμός  άρχισε να καταπολεμείται συντοχρόνως . Έτσι το 1990 στη Δούβιανη μόνον 3%  των γυναικών ήταν αναλφάβητες. Δικαίως  λοιπόν στη Δούβιανη ανήκει η τιμή της καταπολέμησης του γυναικείου αναλφαβητισμού…

Η επίδραση της φοίτησης των  κοριτσιών στη Δούβιανη είχε σπουδαίες αντανακλάσεις. Η Δουβιανίτισσα  υπήρξε το ευγενές υπόδειγμα στην εκπλήρωση της ιεράς αποστολής, σύμβουλος πολύτιμος και αγαπητός του παιδιού της, του οποίου ακονίζει τον νου, χωρίς βία και πειθαναγκασμό, χωρίς βρισιές και παθολογικές εκδηλώσεις. Αυτή δίδαξε σ’ αυτόν την αρετή, την τιμιότητα, την φρονιμάδα, την ευσέβεια, την καλοσύνη, τη σεμνότητα, την αγάπη προς  γράμματα και  χριστιανισμό, και κυρίως τον ελληνισμό. Η ίδια ήταν αρχόντισσα και κυρά, υπήρξε πάντοτε ελεύθερη ψυχικά. Κυβερνούσε το σπίτι της που άστραπτε από την καθαριότητα.

Εκτός αυτού το χωριό φημίζεται για μια πλειάδα ναών και ιερών χώρων όπως:

- Το Μοναστήρι Αγίας Ιουλίτας, οι ναοί του Αγίου Βλασίου, Αγίου- Αθανασίου, Αγίου  Νικολάου, Αγίου Θεόδωρου,  Τήρωνος , Στρατηλάτου κ.ά.

- Το Μοναστήρι της Δούβιανης τιμάται επί της Γεννήσεως της Θεοτόκου, δ.λ.δ. στις 14  Ιουλίου  προς τιμήν της Αγίας – Ιουλίτας και 8 Σεπτεμβρίου των Γενεθλίων της Θεοτόκου. Ιδρύθηκε το 1089 μ.Χ, ενώ ο ναός του Αγίου Βλασίου ιδρύθηκε το 1870.

Ηγουμένευσαν στο Μοναστήρι της Δούβιανης – ο Ιερομόναχος Αμβρόσιος (1582), Παρθένιος και Παπαποστόλης (1640), Παπακυριάκος (1729), Νικήτας (1736), Παπαθανάσιος (1748), Γεράσιμος (1858 – 1885) κ.α. Το Μοναστήρι αυτού του χωριού είχε μια από τις πλουσιότερες βιβλιοθήκες των γύρω ναών. Ο Άγιος Κοσμάς στη «Ράχη» κοντά στην Κούλα το 1777  είπε διδαχή. Και προπολεμικά η Δούβιανη είχε πολλούς επιστήμονες και μορφωμένους των δύο φύλων, άνω από 50 (για παράδειγμα 11 γιατρούς μεταξύ των οποίων και ο  διάσημος χειρούργος  Βασίλης Λαμποβιτιάδης και άλλους διανοούμενους όπως δικηγόρους, φαρμακοποιούς καθηγητές, μηχανικούς, τραπεζίτες κ.α….με δυνατή ελληνική συνείδηση, με λαμπαδηδρόμο τον Βασίλειο Σαχίνη να αντιδρούν με άλλους Δροπολίτες κατά του καθεστώς του βασιλιά Ζώγκου της Αλβανίας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα  Μειονοτήτων. Αυτά και άλλα κάνουν τη Δούβιανη κοιτίδα του Ελληνισμού.

Λευτέρης Κοντός